Có gì trong thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung "giai đoạn một"?

Mỹ và Trung Quốc hôm 13/12 xác nhận họ đã đạt được đồng thuận về Thỏa thuận thương mại giai đoạn một nhưng lại cung cấp rất ít thông tin về những gì đôi bên đã thống nhất.

Bloomberg đã tổng hợp các thông tin để có một cái nhìn chung nhất về những điều khoản có và không có trong thỏa thuận này.

Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer đã công bố một báo cáo dài 86 trang về thỏa thuận thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới trong cuộc họp báo với các phóng viên vào chiều 13/12. Theo ông Lighthizer, đây là bước tiến quan trọng giữa hai nước đồng thời thừa nhận rằng vẫn còn nhiều vấn đề lớn nổi cộm cần được giải quyết trong các cuộc đàm phán tương lai.

Đây là những điều chúng ta biết và còn chưa biết:

Thuế quan

Là một phần của thỏa thuận, Mỹ sẽ giảm một nửa mức thuế 15% với 120 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Nó cũng đình chỉ vô thời hạn kế hoạch đánh thuế bổ sung dự kiến có hiệu lực vào ngày 15/12 nhằm vào các mặt hàng quan trọng như điện thoại thông minh và máy tính xách tay được sản xuất tại Trung Quốc.


Với thỏa thuận này, sẽ có 250 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc chịu mức thuế 25% và 120 tỷ USD hàng hóa khác chịu thuế 7,5%. Ông Lighthizer cũng nhấn mạnh, bất cứ việc cắt giảm thuế nào khác của Mỹ sẽ gắn liền với các giai đoạn tiếp theo của thỏa thuận thương mại với Trung Quốc.

Mặt khác, trung Quốc đã không đồng ý giảm thuế một cách cụ thể trong thỏa thuận này. Thay vào đó, nghĩa vụ của Trung Quốc là thực hiện các giao dịch mua hàng hóa Mỹ và đưa ra lộ trình loại bỏ thuế. Trong những tháng gần đây, Trung Quốc đã hạ thuế với nhiều mặt hàng của Mỹ, bao gồm cả một số khoản thuế với ô tô nhập khẩu.

Mua hàng

Thông tin từ Văn phòng Thương mại Mỹ cũng đề cập tới cái gọi là Mở rộng thương mại. Theo phía Mỹ, Trung Quốc đã đồng ý nâng doanh số hàng hóa và dịch vụ từ Mỹ lên ít nhất 200 tỷ USD trong vòng 2 năm tới. Nó cũng đã bao gồm việc Trung Quốc cam kết tăng cường mua nông sản Mỹ lên 40 đến 50 tỷ USD trong vòng 2 năm tới.

Ông Lighthizer nói với các phóng viên rằng "những con số này là thực tế và hai bên đang tiến gần hơn với nhau". Tuy nhiên, bản báo cáo của Văn phòng Thương mại Mỹ không đề cập cụ thể tới từng mặt hàng có trong thỏa thuận này.

Công nghệ thông tin, chuyển giao công nghệ cưỡng bức

Thỏa thuận cũng xoay quanh những gì một quan chức cấp cao trong chính quyền gọi là các cam kết cấp cao về IP cũng như phá vỡ chuyển giao công nghệ cưỡng bức. Đây là những vấn đề trọng tâm và là lý do chính khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định đánh thuế nhập khẩu nhằm vào hàng trăm tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.


Trong số các cam kết cụ thể mà Văn phòng Thương mại Mỹ công bố hôm 13/12, Trung Quốc đã đồng ý chấm dứt hành vi ép buộc các công ty nước ngoài chuyển giao công nghệ của họ cho các doanh nghiệp Trung Quốc như một điều kiện để có thể tiếp cận thị trường hay được nhận các ưu đãi từ Chính phủ Trung Quốc.

Bắc Kinh cũng cam kết cung cấp sự minh bạch, công bằng và đúng thủ tục tố tụng hành chính cũng như để việc chuyển giao công nghệ diễn ra theo các quy định trên thị trường.

Thực thi pháp luật

Thỏa thuận cũng bao gồm một cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại, đóng vai trò là cơ quan thực thi pháp luật. Nó cũng phù hợp với các hiệp định thương mại khác mà Mỹ đã ký kết. Theo đó, khiếu nại của một bên sẽ được đưa tới một nhóm làm việc chung giữa Mỹ và Trung Quốc và nếu nhóm này không thể giải quyết tranh chấp của họ, một quyết định ở tầm cấp Bộ sẽ được đưa ra để giải quyết.

Các bộ sẽ quyết định hành động như thế nào cho phù hợp, bao gồm cả việc áp thuế hoặc các biện pháp khác. Ông Lighthizer tỏ ra khá lạc quan về việc Trung Quốc giữ lời hứa.

Tiếp theo là gì?

Các luật sư đang xem xét kỹ lưỡng văn bản để nó sẵn sàng được ký kết vào tuần đầu tiên của tháng Giêng năm sau. Nó cũng đã được dịch sang cả tiếng Anh và tiếng Trung Quốc. Ông Lighthizer và Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc có thể cùng nhau ký vào bản thỏa thuận này ở Washington. Sau khi được ký, thỏa thuận sẽ có hiệu lực sau khoảng 30 ngày.

Thỏa thuận thương mại giai đoạn hai?

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 13/12 công bố cuộc đàm phán giai đoạn tiếp theo sẽ được bắt đầu ngay lập tức dùng người đứng đầu lĩnh vực thương mại trong chính quyền ông nói chưa có lịch cụ thể cho một cuộc đàm phán giai đoạn 2.

Trên thực tế, thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 đã để lại những vấn đề tranh cãi chưa được giải quyết, bao gồm cả yêu cầu Trung Quốc hạn chế trợ cấp cho các công ty quốc doanh. Mỹ nói rằng các cuộc đàm phán tiếp theo sẽ tập trung vào thương mại kỹ thuật số, địa phương hóa dữ liệu, dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới và xâm nhập không gian mạng.