[Xàm xí] - Lão đã dạy tôi trade như thế đó

Trong quãng thời gian dính vào nghiệp trading, điều may mắn tôi có được là một người thầy giỏi.

Cơ duyên tôi gặp được người thầy của mình, tôi có viết trong bài viết này, vậy nên xin phép không nhắc lại.

Trong thớt xàm xí đú này, tôi chỉ xin kể lại những trò bựa lão đã từng làm trong suốt thời gian được lão chỉ bảo. Có một số chi tiết sẽ khiến người đọc cảm thấy khó chịu, thấy tôi và lão làm lố. Không sao cả, nếu bạn không thích, cứ xem nó như một bài viết xàm xí đú của một con gà đang chờ chốt lệnh lúc 5h sáng.



Kiên nhẫn

"Kiên nhẫn là yếu tố sống còn của trader".

Lão nói câu đó từ ngày này sang tháng khác, từ khi mới bắt đầu dạy tôi trade đến tận bây giờ, khi những cuộc cafe của tôi và lão chỉ còn để bàn tin tức (vì cũng chẳng còn gì để nói về mặt kỹ thuật).

Tôi là một đứa nóng vội, lão biết thế. Vậy nên, lão bắt đầu huấn luyện sự kiên nhẫn của tôi như một tân binh. À, khi đó tôi còn chưa biết tí gì về phân tích kỹ thuật luôn nhé!

Hôm ấy lão bảo tôi trông nhà. Nhiệm vụ tôi chỉ có 1: Chờ từ 8h sáng tới chiều. Khi lão về, chỉ cần trả lời được cả ngày hôm đó lão đi ngang bao nhiêu lần là sẽ được sang bài kế tiếp.



Từ hiên nhà lão ra ngoài đường lớn cỡ 20m, lại bị 2 hàng cây bó hẹp nên nếu lão chạy xe ngang, tôi chỉ có vài giây để nhìn thấy, lại phải căng mắt nhìn ra ngoài chứ không thể cứ liếc vào laptop, điện thoại hay thậm chí là trang sách. Con xe của lão lại chạy cực êm mới chết!

Đó là ngày dài nhất cuộc đời tôi, căng mắt ra nhìn khoảng không hướng đường lớn mà chẳng làm gì cả. Lắm lúc tôi quay vào trong đi vệ sinh rồi phải phóng ra thật nhanh, trưa gặm tạm ổ bánh mì với chai nước kế bên.

Công việc của lão chỉ có mỗi con laptop, một con surface và cái điện thoại nên lão cứ cà nhỏng từ quán cafe này sang cafe khác, hoặc ghé thăm vài người bạn chỉ để chạy xe ngang cho tôi đếm.

Tôi tạch đáp án đến ngày thứ 4 mới nhận được bài học đầu tiên của mình: Kiên nhẫn, tập trung. Kiên nhẫn và tập trung cùng lúc. Có những lệnh phải chờ đợi rất khủng khiếp, nhưng hãy xem nó như một phần bình thường của đời trading.

Khốn nạn hơn nữa là sau này lão mới nói, thực ra tôi đã trả lời đúng cả 4 ngày, nhưng lão muốn hành tôi thêm chút.

Sai lầm, thừa nhận sai lầm. Lặp lại.

"Trader phải học cách thừa nhận sai lầm của bản thân."

Phần kế tiếp trong khóa huấn luyện lập dị của lão là bắt tôi thừa nhận những sai lầm của mình, kể cả khi tôi cảm thấy mình đúng.

Con người có một đặc điểm tâm lý là confirmation bias - thiên kiến xác nhận, tức là luôn tin rằng mình đúng và chỉ tập trung vào các bằng chứng cho thấy mình đã đúng, trong khi đó làm ngơ những dấu hiệu phản bác. Đối với lão, đây là tử địa của trader.



Dù tôi là thằng rất ghét phải kể chuyện cá nhân cho người khác suy xét, thế nhưng tôi vẫn phải thực hiện, bởi lẽ "không làm theo tao thì khỏi học tiếp".

Trong 2 tuần liên tục, tôi thường xuyên ghé lão, lúc ở nhà lúc ở cafe. Trừ khi phải trả lời tin nhắn bạn bè hay soi chart (lão trade D1 nên khá rảnh), tôi kể lão nghe về những quyết định của tôi trong đời, đặc biệt là những quyết định đúng. Từ việc tôi chọn mua chiếc xe này cho đến chuyện tôi quyết định chia tay cô gái kia.

"Em cảm thấy em đúng"

"Kệ mày, suy nghĩ xem mày có sai cái gì trong vụ đó không? Nếu không nghĩ ra, nghĩ tiếp cho tới khi kể được một cái sai của mày."

Hai tuần liên tục, tôi nhìn lại cả cuộc đời mình từ khi còn là thằng nhóc học cấp 2 tới lúc đó. Tôi chợt nhận ra rất nhiều thứ mình làm trong đời, tôi đã tin là đúng nhưng cũng có những điều sai ở đó. Có những việc đã sai hoàn toàn, chỉ là tôi cố chấp giữ lời xin lỗi lại trong lòng.

Lần đầu tiên trong đời, tôi xin lỗi một cô người yêu cũ - người mà tôi đã quyết định chia tay vì cảm thấy không hợp. Tôi đã nghĩ mình đúng, cho tới ngày tôi nhận ra cái "không hợp" đó phần lớn do tôi cứng nhức không muốn thay đổi mình, dù cô ấy đã thay đổi rất nhiều vì tôi.

Suốt phần còn lại trong quá trình học hỏi từ lão, tôi luôn lập luận lại từng lệnh của mình theo hướng bất lợi nhất có thể. "Mình thiếu điều kiện phải không?" "Liquity hình như hơi tệ?" "Khối lượng này hơi lớn so với vốn của mình?", "Risk Reward tệ vậy mình vẫn vào à?"



Bên cạnh những lý do để tôi vào lệnh (do kiến thức, kinh nghiệm và cả cái confirmation bias tác động), tôi phải luôn tự hỏi mình liệu có gì chưa ổn, liệu lệnh đó có gì sai. Từ từ thành quen, những câu hỏi đó cứ vang vọng trong đầu mỗi khi nhìn chart.

Đến cả bây giờ, khi trade tôi sai lầm nhiều, rất nhiều. Nhưng nhờ thói quen ấy, tôi ít khi phải trả giá đến lần thứ 4 cho sai lầm của mình.

(Hóng rảnh kể tiếp).