Câu chuyện "Tăng Sâm giết người" và sự cả tin của trader trên thị trường tài chính

Sách cổ học tinh hoa của Trung Quốc có chuyện kể rằng: thời Xuân Thu có ông Tăng Sâm người đất Phi là học trò của đức Khổng Tử. Ông tính tình chân thật và có hiệu, về sau truyền được đạo của Ngài.

Có một hôm, trong làng có kẻ giết người, kẻ này cũng là Tăng Sâm, trùng tên với ông. Thế là có một người, không biết là tận mắt chứng kiến hay nghe ngóng ở đâu được cái tên Tăng Sâm liền vội vàng hớt ha hớt hải chạy về báo cho mẹ ông Tăng Sâm rằng ông ấy giết người. Bà mẹ gạt đi "Chẳng bao giờ con ta giết người cả" rồi mặc nhiên tiếp tục ngồi dệt cửi. Một lúc không lâu, lại có thêm một người tất tả chạy đến và báo cho bà rằng "Tăng Sâm giết người". Lần này bà không nói gì cả, nhưng vẫn điềm nhiên làm việc của mình. Một lúc sau, lại có người đến nói "Tăng Sâm giết người". Bà mẹ lúc này bắt đầu tỏ vẻ lo lắng, ngưng dệt cửi và vội vàng chạy ra khỏi nhà đi tìm con.


Tăng Sâm vốn tính hiền lành, lại là học trò của Khổng Tử, được truyền thụ đạo nghĩa kinh văn, nhưng hết lần này đến lần khác bà mẹ đều nhận được cùng một thông tin "Tăng Sâm giết người" khiến cho bà, một người tin tưởng con mình nhất cũng phải tin là có thật.

Thế mới biết, bất kỳ một việc gì đó, chưa biết đúng hay sai, nhưng nhiều người cứ liên tục nói đi nói lại cũng khiến cho người khác dù có lòng tin vững chãi sẽ bán tín bán nghi rồi cuối cùng cũng tin là có thật.

VẬY CÂU CHUYỆN NÀY LIÊN QUAN GÌ ĐẾN TRADER VÀ THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH

Nó không những liên quan đến công việc trading mà còn đã, đang và sẽ chi phối cuộc sống của chúng ta. Hãy khẳng định với tôi rằng bạn chưa từng bị tác động bởi lời nói của người, đặc biệt thông tin đó có quá nhiều lời khẳng định theo một chiều nào đó. Đã từng bị tác động đúng không, nhiều là đằng khác, nhất là lúc đi học.

Ra khỏi phòng thi, bạn dò đáp án với nhóm bạn cùng lớp, có một câu bạn chắc chắn là đúng (thực ra bạn chọn đúng) nhưng hầu hết bạn bè của bạn cùng chọn một câu và câu đó khác với đáp án của bạn. Dĩ nhiên, điều đó sẽ làm bạn hoang mang, thậm chí cho rằng mình đã sai, mọi người thì đúng. Nếu bạn vẫn tin chắc mình đúng, thì xin chúc mừng bạn, bạn nên giữ sự kiên định đó vào trading. Tôi sẽ bàn chuyện này sau.

Trong thị trường tài chính luôn luôn có những câu chuyện "Tăng Sâm giết người" như vậy. Trong Forex thì ít hơn, nhưng đặc biệt là trong chứng khoán, yếu tố đám đông thường khiến mỗi cá nhân hoang mang và hùa theo.

Bạn có bao giờ đặt lệnh mua một cổ phiếu hay một cặp tiền, rồi vào trong các forum, trang web, mạng xã hội nghe các "chuyên gia" không tên, không tuổi, không avatar đều nhận định là giá sẽ giảm không? Kể cả khi hỏi bạn bè, mấy người môi giới, broker của bạn, họ có nhận định khác bạn, bạn có hoang mang không? Rồi bạn sẽ bỏ đi quan điểm bản thân và đi theo họ, tin chắc rằng, theo đám đông là một điều đúng đắn. Vì dù gì nếu sai, cũng có cả đám chết theo mình. Chết đơn lẻ là cái chết buồn tẻ mà. Nhưng kết quả cuối cùng của bạn khi nghe người khác là gì?


Lúc đó bạn sẽ thấy mình giống như bà mẹ của ông Tăng Sâm, mặc dù cũng có lý do để tin vào nhận định của mình. Một người khác bạn, bạn không tin, hai người khác bạn, bạn không tin, nhưng chục người khác bạn, bạn chắc chắc sẽ tin, hoặc ít nhất cũng nghi ngờ quan điểm ban đầu của mình.

Hệ lụy của việc mù quáng đi theo đám đông theo cá nhân là sự thua lỗ không đáng có do sự nghe theo những lời vô căn cứ của người khác. Còn đối với toàn thị trường, hậu quả là một sự sụp đổ theo hiệu ứng domino. Và dĩ nhiên, người hưởng lợi nhiều nhất chính là nhà cái, tạo lập, dòng tiền lớn, big boys, cá mập,... những kẻ thu mua giá rẻ khi bạn đang cố bán đổ bán tháo. Vì họ biết rõ hiện tượng rớt giá thê thảm là do tâm lý bán theo bầy đàn của nhà đầu tư nhỏ lẻ chứ không phải do sự bất ổn từ trong nội tại thị trường. Đó chính là cơ hội của họ, và cũng là cơ hội cho những nhà đầu tư có hiểu biết về thị trường.

VẬY LÀM SAO ĐỂ TRÁNH ĐƯỢC VẤN ĐỀ NÀY?

Sẽ có những người khuyên bạn là phải biết vững tâm lý, không nghe theo đám đông, hãy tham lam khi thị trường sợ hãi... nhưng rõ ràng nó còn quá mơ hồ. Vì đơn giản, tâm lý bạn chỉ vững khi bạn nắm được tình hình, và hiểu rõ cuộc chơi. Vậy để hiểu rõ cuộc chơi, buộc lòng bạn phải học thật nhiều, nghiên cứu thật sâu, đọc thật nhiều sách (theo phương pháp của mình, đừng đọc đại trà), thực hành thật nhiều, học hỏi thật nhiều từ người đi trước. Đó mới là con đường chính đạo cho các trader đi đường dài. Khi bạn đã nắm rõ cuộc chơi, bạn sẽ biết được khi nào đám đông hô bán chính là cơ hội bạn mua vào và ngược lại thay vì lo lắng, hoang mang hùa theo đám đông như lúc trước nữa. Dĩ nhiên, cũng có lúc đám đông đúng, nhưng biết lúc nào đúng lúc nào sai, đòi hỏi kinh nghiệm. Bạn cần phải có kinh nghiệm.

Các thiết thực nhất là hãy tìm cho mình một phương pháp thật phù hợp, và chỉ chuyên tâm luyện đúng phương pháp đó, đừng nên thấy ai đó dùng Ichimoku, Price Action hay sóng Elliott, chu kỳ sóng hay quá rồi sanh lòng ham muốn. Sanh lòng ham muốn cái gì đó của người nào đó là vô cùng nguy hiểm nha các bạn.


Nếu những phương pháp đó phù hợp với bạn thì bạn luyện, không thì mặc kệ. Tôi chỉ dùng Market Profile. Có nhiều bạn TraderViet dùng ichimoku rất giỏi, price action rất hay, chém gió sóng này sóng kia rất dữ, nhưng tôi kiếm tiền được bằng MP, nên tôi chỉ quan tâm đến MP. Học những thứ khác là để nâng cao kiến thức trong biển học mênh mông và để chia sẻ cho cộng đồng. Xung quanh tôi ai cũng chơi lướt sóng chứng khoán, chỉ có mình tôi là đi tìm giá trị của doanh nghiệp và giữ cổ phiếu cả năm, nó làm cho tôi tốt hơn là đầu cơ cổ phiếu. Đó là ví dụ của tôi.

Hy vọng bài viết hữu ích cho anh em trader.


Xem thêm:

>> Chiến lược sử dụng RSI để giao dịch đảo chiều hiệu quả