“Hy vọng với Việt Nam, 2020 sẽ mở ra một thời kỳ mới”

2020 được coi là năm bản lề của kinh tế - xã hội Việt Nam, mốc thời gian có ý nghĩa lớn với hệ thống ngân hàng, và cũng là năm quan trọng của thị trường chứng khoán



Sáng nay (6/1/2020) tại TP.HCM đã diễn ra Diễn đàn Đầu tư và Phát triển Kinh doanh 2020: “Cơ hội tăng tốc & bứt phá”, do Ban Kinh tế Trung ương và Phòng Thương mại Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đồng chủ trì, Hiệp hội Các tổ chức dịch vụ phát triển kinh doanh Việt Nam (VABO), Diễn đàn Đầu tư BizLIVE.vn tổ chức.

Diễn đàn có sự tham gia 300 đại biểu, là đại diện Ngân hàng Nhà nước, Cục Hàng không Việt Nam (Bộ Giao thông Vận tải), các tổ chức quốc tế như Eurocham, Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, các chuyên gia kinh tế, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, các cơ quan thông tấn báo chí cùng đại diện doanh nghiệp.

Năm 2019, nền kinh tế thế giới có nhiều biến động, tăng trưởng chậm lại bởi xung đột thương mại giữa Mỹ - Trung Quốc, Nhật Bản – Hàn Quốc... Tuy nhiên, kinh tế Việt Nam vẫn duy trì được sự tăng trưởng nhờ các yếu tố hỗ trợ tích cực từ môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, các rào cản về thể chế, chính sách từng bước được tháo gỡ.

Theo đó, năm 2019, GDP đã xác lập năm thứ 2 liên tiếp tăng trên 7% kể từ 2011, với mức tăng 7,02%. Lạm phát giữ được mức thấp, kim ngạch xuất nhập khẩu vượt mốc 500 tỷ USD, doanh nghiệp thành lập mới đạt mức kỷ lục…

Bước sang năm 2020, đây được coi là năm bản lề của kinh tế - xã hội Việt Nam, với việc tổng kết thực hiện các nghị quyết, quyết định quan trọng của Đảng và Chính phủ về chiến lược phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2011-2020, là năm cuối thực hiện kế hoạch kinh tế xã hội 5 năm 2016-2020 và đề ra những chiến lược cho giai đoạn tiếp theo.

Năm 2020 được xem là mốc thời gian có ý nghĩa lớn với hệ thống ngân hàng, phải kết thúc giai đoạn tái cơ cấu xử lý nợ xấu, 100% ngân hàng thương mại cổ phần phải hoàn thành thực hiện niêm yết, đăng ký giao dịch chính thức trên thị trường chứng khoán để chuẩn bị bước vào cuộc đua mới, với những mục tiêu xa hơn.

2020 cũng là năm quan trọng của thị trường chứng khoán. Theo đề án “Cơ cấu lại thị trường chứng khoán và thị trường bảo hiểm đến năm 2020 và định hướng đến năm 2025” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, yêu cầu quy mô thị trường chứng khoán phải tăng cả về chất và lượng để trở thành kênh dẫn vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế.

Trong khi đó, thị trường bất động sản Việt Nam vẫn đang là một trong những thị trường hấp dẫn nhà đầu tư trong nước và quốc tế, thông qua một loạt thương vụ mua bán, sáp nhập. Đối với một số lĩnh vực đang được coi là mới nổi, thu hút đầu tư từ khu vực tư nhân như Hàng không, Du lịch, Năng lượng tái tạo và Giáo dục, đào tạo thì 2020 được xem là năm bước vào giai đoạn cạnh tranh gay gắt.


Phát biểu khai mạc diễn đàn, PGS, TS. Vũ Đình Hòe, Phó Chủ tịch VABO nói: “Mục đích của Diễn đàn là tạo không gian gặp gỡ, giao lưu, đối thoại và trao đổi thông tin kinh tế, phân tích những cơ hội “tăng tốc và bứt phá” trong hoạt động đầu tư và kinh doanh của doanh nghiệp hiệu quả, tích cực đóng góp cho nền kinh tế đất nước”.

PHIÊN 3: TĂNG TỐC & BỨT PHÁ TRONG CÁC LĨNH VỰC HÀNG KHÔNG, DU LỊCH & GIÁO DỤC ĐÀO TẠO

Phiên 3 có sự tham gia của các diễn giả:

- Ông Võ Huy Cường, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam

- TS. Võ Trí Thành, Chuyên gia kinh tế

- Ông Vũ Tú Thành, Phó Giám đốc điều hành khu vực, Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN
- Bà My Lan, Tổng Giám đốc điều hành Tập đoàn Egroup

- Ông Phạm Hà, Chủ tịch Lux Group

- Bà Bùi Kim Thuỳ, Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN điều phối phiên thảo luận.

Chỉ chờ cơ chế pháp lý

Về ngành hàng không hiện nay, ông Võ Huy Cường nói: "Trong lĩnh vực hàng không, hệ thống cơ chế pháp luật của chúng ta chưa theo kịp sự phát triển, nhất là liên quan đến cơ chế quản lý đất đai.


Chúng ta hiện rất vướng trong cơ chế về đầu tư. Muốn đầu tư thì phải đấu giá đất, mà đất giá quá cao thì nhà đầu tư không vào mà đất giá thấp thì ngày nào đó lại thanh tra kiểm tra rất khó khăn. Chúng tôi mong doanh nghiệp có thêm điều kiện thuận lợi để phát triển".

Bình luận về ý kiến của ông Võ Huy Cường, ông Võ Trí Thành nói: "Với hàng không, tôi nghĩ bài toán chiến lược phải nhìn rộng hơn nữa. Số lượng công ty kinh doanh dịch vụ hàng không sắp tới là 8, nhiều quá cũng khó nhưng ít quá cũng khó, vậy 8 là nhiều hay ít? Có một số lĩnh vực dịch vụ quan trọng, cạnh tranh phải là số lượng hữu hạn. Nhưng hữu hạn là bao nhiêu thì là cả một câu chuyện".

Ông Vũ Tú Thành cho biết: "Về dịch vụ công ích trong hàng không, khi cổ phần hóa ACV lại không giao cho đơn vị nào của nhà nước, nên tạo khoảng trống. Chúng tôi cho rằng chúng ta sẽ phải giao sớm cho một đơn vị nào đó khai thác. Sân bay Long Thành cũng đã có chủ trương giao cho tư nhân một cách công khai, minh bạch. Dù vậy, hiện nay chúng ta vẫn vướng nhiều thứ nên chưa dám quyết".

"Hiện có nhiều nhà đầu tư nước ngoài quan tâm đến mảng đầu tư hạ tầng hàng không, chỉ chờ chúng ta dọn dẹp các cơ chế pháp lý để vào đầu tư".

Dư địa trong lĩnh vực giáo dục rất lớn

Liên quan đến lĩnh vực giáo dục, bà Bùi Kim Thuỳ đặt câu hỏi với bà My Lan, Tổng giám đốc Egroup, vì sao Egroup lại chọn đầu tư vào giáo dục? Hiện doanh nghiệp còn đang vấp phải rào cản nào?

Trước khi trả lời câu hỏi, bà My Lan dẫn ví dụ về trường hợp Hàn Quốc. Những năm 1960, Hàn Quốc là một trong những nước nghèo và đã lấy giáo dục là bệ phóng. Hàn Quốc đã cử hàng nghìn học sinh sang Mỹ, châu Âu học và có những chính sách khuyến khích người giỏi về nước cống hiến. Họ cũng khuyến khích 5% học sinh giỏi trở thành giáo viên, trả lương cao và xã hội cũng quý trọng nghề giáo.

Việt Nam có nhiều điểm tương đồng với Hàn Quốc. Tuy nhiên, lượng tiền mà người Việt Nam chi để ra nước ngoài học tập là rất lớn, nhưng tỷ lệ trở về nước không cao.

“TS. Cấn Văn Lực có nói đến thị trường lao động, tài chính, nhưng tôi cho rằng thị trường nhân lực cần được quan tâm hàng đầu. Trong khoảng 10-15 năm nữa nhiều ngành nghề sẽ biến mất, nếu ngành giáo dục Việt Nam không có sự chuẩn bị trước sẽ bị tụt hậu. Do đó giáo dục nguồn nhân lực cần được quan tâm hàng đầu và có chính sách khuyến khích”, bà Lan nói.

"Nếu được cởi những nút thắt về điều kiện thành lập trường, pháp chế, thì dư địa đầu tư cho giáo dục còn rất lớn".

PHIÊN 2: NHỮNG GIẢI PHÁP LÀM ĐÒN BẨY CHO THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH VÀ BẤT ĐỘNG SẢN 2020

Phiên 2 có sự tham gia của các diễn giả:

- Bà Dương Thị Thanh Bình, Phó vụ trưởng Vụ chính sách tiền tệ - Ngân hàng Nhà nước

- Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM

- TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)

- Ông Lý Hoài Văn, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông OCB

- Ông Hoàng Việt Cường - Phó tổng giám đốc Namabank

- Bà Trần Thị Nguyệt Oanh, Giám đốc Khối khách hàng Doanh nghiệp, HSBC

- Ông Trần Việt Vĩnh, CEO Fiin Credit

- Bà Nguyễn Hương, Tổng Giám đốc CTCP Bất động sản Đại Phúc Land.

- Ông Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế là người điều phối phiên thảo luận.

2020 có 4 thách thức chính

Mở đầu phiên thảo luận thứ 2, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) nói, trong bất kể nền kinh tế nào luôn có 3 thị trường chính là thị trường lao động, thị trường hàng hóa, và thị trường tài chính. Riêng thị trường tài chính, tại Việt Nam, thị trường này đã chiếm tới 323% GDP năm 2019. Do quy mô đã gấp 3 lần quy mô nền kinh tế, nên nếu có bất kỳ trục trặc nào ở thị trường tài chính thì sẽ có ảnh hưởng rất lớn.

Năm 2019, thị trường tài chính phát triển tích cực hơn và lành mạnh hơn, đóng góp quan trọng trong phát triển nền kinh tế. Chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa đã có sự phối hợp nhuần nhuyễn hơn, giảm bớt phát hành trái phiếu lãng phí, lượng cung tiền ra nền kinh tế tốt, đảm bảo mức lạm phát 2,73%.

Khả năng chống chịu của nền kinh tế tốt hơn, với dự trữ ngoại hối lên tới gần 80 tỷ USD, tương đương với 3,7 tháng nhập khẩu. Tuy đây chưa phải là một mức cao, nhưng là kỷ lục từ trước tới nay. Trong những năm tới chúng ta sẽ phấn đấu dự trữ ngoại hối tương đương với 6 đến 8 tháng nhập khẩu.

Đây cũng góp phần quan trọng giúp Việt Nam tiến nhanh trên bảng xếp hạng về năng lực cạnh tranh toàn cầu vừa được WEF công bố, từ 77 lên 67 trong số 141 nền kinh tế.

Bên cạnh đó, thể chế trong năm qua cũng có nhiều cải thiện, Luật Chứng khoán, Luật Kinh doanh bảo hiểm được thông qua, Ngân hàng Nhà nước có nhiều chính sách quan trọng liên quan đến lãi suất, thanh khoản, tín dụng.

Nền kinh tế số, ngân hàng số, fintech đang được hình thành dù còn một số bất cập.

Trong năm qua, huy động vốn từ thị trường trái phiếu doanh nghiệp khá tốt, với 250 nghìn tỷ, tăng 7% so với 2018. Dù vậy, tôi cho rằng chúng ta cần phải tạo điều kiện hơn nữa để tạo cân bằng cho thị trường tài chính do hiện nay nguồn vốn vẫn đang dựa quá nhiều vào ngân hàng.

Trên thị trường cổ phiếu, năm qua huy động 314 nghìn tỷ, tăng 13% so với năm trước.

Tín dụng tăng 13,7%, đây là mức tăng trưởng tương đối tích cực, và đang được điều chỉnh giảm dần. Hiện tín dụng vẫn chiếm 135% GDP, mức tương đối cao so với quy mô nền kinh tế cũng như mức độ phát triển kinh tế.

Về chất lượng tín dụng, chất lượng các khoản vay đang tốt lên. Kết thúc năm 2019, nợ xấu nội bảng giảm về 1,89%, gộp cả nợ xấu tiềm ẩn, nợ ở VAMC nữa là khoảng 4,6%. Theo đó, kế hoạch đưa nợ xấu về dưới 3% vào năm 2020 là tương đối khả thi.

Về thị trường cổ phiếu, năm vừa rồi, cổ phiếu nhóm công nghệ và viễn thông có diễn biến tốt nhất trên sàn chứng khoán khi tăng tới 36,7%, lĩnh cực ngân hàng bảo hiểm tăng 20%, riêng nhóm công ty chứng khoán thì không thuận lợi lắm khi giảm 16,3%.

Ngân hàng số và fintech đang phát triển mạnh mẽ. Hiện có tới 94% ngân hàng đã hình thành chiến lược phát triển ngân hàng số, thanh toán qua mobile banking tăng mạnh.

Về vốn cho nền kinh tế, năm vừa rồi, tăng trưởng dòng vốn đạt 12% thì không thể nói là thiếu vốn, chỉ là một số điểm chưa hấp thụ được.

Về thách thức, ông Cấn Văn Lực cho rằng năm tới sẽ có 4 thách thức chính.

Thứ nhất, thể chế cho kinh tế số, ngân hàng số chậm quá, cơ sở dữ liệu quốc gia cũng như của mỗi doanh nghiệp còn phân tán.

Thứ hai, rủi ro bên ngoài ngày càng phức tạp, năm tới sẽ ảnh hưởng tới giá dầu, giá vàng, tỷ giá…
Thứ ba là vấn đề tăng vốn cho các ngân hàng, áp lực trả nợ công.

Thứ tư, là vấn đề an ninh mạng. Năm 2019, số vụ tấn công mạng đã tăng 104%, trong khi đó, chỉ có 25% doanh nghiệp nói có khả năng nhận biết rủi ro an ninh mạng. Rủi ro tài chính đang đan xen, nhưng chưa có đầu mối chung để phòng ngừa cũng như quản lý, đây là rủi ro hệ thống.

Bên cạnh đó, chúng ta sẽ quản lý nền kinh tế tài chính như nào trong bối cảnh đã có tới 58 ngân hàng đang nghiên cứu thành lập đồng tiền kỹ thuật số của riêng mình.

Giai đoạn “chín muồi” cho fintech Việt Nam

Đánh giá về hiện trạng và tiềm năng của thị trường fintech Việt Nam, ông Trần Việt Vĩnh, CEO Fiin Credit cho rằng, trong hai ba năm gần đây thị trường fintech đang phát triển bùng nổ. 10-15 năm trước khi thị trường fintech Việt Nam manh nha, ban đầu chỉ có một số doanh nghiệp nước ngoài đầu tư nhưng dần dần đã có thêm những doanh nghiệp trong nước gia nhập và hiện nay là giai đoạn “chín muồi” cho phát triển thị trường fintech Việt Nam.

Nếu như trước đây, việc sử dụng các các ứng dụng online để thanh toán còn khá xa lạ, chủ yếu sử dụng tiền mặt nhưng đến hai ba năm gần đây khi các doanh nghiệp nước ngoài và trong nước tăng cường đầu tư vào Việt Nam thì các ứng dụng thanh toán như Momo, Grab, VNPay,… đã phát triển nở rộ và ngày càng phổ biến với người dân.

Với chính sách phát triển không tiền mặt của Chính phủ, đến 2020 mục tiêu đạt 30% nhưng hiện nay mới đạt 10%. Cùng với sự đầu tư ngày càng lớn của các doanh nghiệp thị trường fintech Việt Nam đang có một bước đà để phát triển và sẽ ngày càng thăng hoa.

Tuy việc phát triển này cũng sẽ dẫn đến cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng khốc liệt nhưng cạnh tranh khốc liệt là bản chất của thị trường, sẽ có doanh nghiệp bị loại khỏi thị trường theo quy luật M&A.

Một số doanh nghiệp đang đầu tư tiền để thu hút người dùng và thay đổi thói quen dùng tiền mặt sang xã hội không dùng tiền mặt, điều này tiêu tốn kinh phí rất lớn. Nhưng rất may có nhiều tổ chức, doanh nghiệp quốc tế đang đầu tư rất lớn vào để thay đổi thói quen này. Trong bối cảnh đó doanh nghiệp nào bắt kịp xu thế và đầu tư lớn vào thì sẽ chiếm được thị phần lớn.
Bổ sung cho ý kiến của ông Trần Việt Vĩnh, ông Võ Trí Thành cho biết, để fintech Việt Nam phát triển cần phải thay đổi được đồng thời ba điểm: thứ nhất là thói quen, thứ hai là thể chế, thứ ba là công nghệ.

Basel 2 là đương nhiên phải làm

Đặt câu hỏi với ông Lý Hoài Văn, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông OCB, ông Võ Trí Thành nói, mặc dù không bắt buộc phải thực hiện Basel 2, vậy tại sao OCB vẫn làm, và làm rồi thấy được lợi gì?

Ông Lý Hoài Văn cho biết, việc áp dụng Basel 2, đối với Việt Nam là phức tạp nhưng mà đối với thế giới là điều đương nhiên phải làm. OCB mặc dù không nằm trong top 10 ngân hàng được chọn của Ngân hàng nhà nước, nhưng OCB luôn có tầm nhìn dài hơn nên hội đồng quản trị quyết định đi trước thị trường.

"Cái chúng tôi đặt trọng tâm, thứ nhất là xây dựng được niềm tin của khách hàng và định chế đối với ngân hàng. Sau khi hoàn thành xong Basel, chúng tôi làm việc với các đối tác nước ngoài hiệu quả hơn. Việc áp dụng Basel, các ngân hàng cần phải có vốn đủ mạnh. Những năm vừa rồi chúng tôi tăng vốn liên tục và đến năm 2020 đã tăng vốn lên 10 nghìn tỷ. Chúng tôi đã ký hợp tác với một ngân hàng của Nhật. Năm rồi chúng tôi cũng đã có được thêm 3.200 tỷ và sẽ tiếp tục có những chuẩn bị phòng ngừa cho biến động của thị trường. Chúng tôi thực hiện được việc này đã 2 năm rồi, chúng tôi có tham vọng lên mục tiêu cao hơn", ông Văn nói.

Liên quan đến vấn đề niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán, ông Văn cho biết thêm, với định hướng của Ngân hàng Nhà nước, 100% ngân hàng niêm yết trên thị trường chứng khoán, OCB cũng đang có lộ trình thực hiện.

Với Basel 3, với định hướng của Ngân hàng Nhà nước hiện nay, lộ trình đi lên rất phù hợp, OCB đang trong quá trình phát triển lên cao hơn.

"Sẽ đưa thêm vốn giá rẻ vào thị trường"

Trước vấn đề được ông Võ Trí Thành đặt ra: "Ngân hàng Nam Á có kế hoạch như thế nào, có táo bạo như OCB hay không?", ông Hoàng Việt Cường, Phó tổng giám đốc Namabank cho biết, gần đây nhất, ngày 12/12//2019, Nam Á là ngân hàng đầu tiên ứng dụng công nghệ robot vào tăng trải nghiệm của người dùng. Gần đây, việc phát triển về công nghệ không phải cái gì mông lung mà là xu thế. Namabank cũng đã có kế hoạch cho việc niêm yết.

"Chính phủ đã có chủ trương giảm lãi suất cho vay. Thế giới đã không ngừng giảm, nếu muốn cạnh tranh được, thì các ngân hàng nhỏ cũng đối diện với thách thức. Chúng tôi cũng sẽ đưa thêm nguồn vốn giá rẻ vào thị trường", ông Cường nói.

Năng lực cạnh tranh của Việt Nam tăng lên

Bà Trần Thị Nguyệt Oanh, Giám đốc khối khách hàng Doanh nghiệp HSBC cho biết, HSBC là cầu nối cho doanh nghiệp FDI vào Việt Nam và là cầu nối cho doanh nghiệp Việt Nam ra thế giới. Rõ ràng đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài tăng, và con số này tăng hàng năm.

"Năng lực cạnh tranh của Việt Nam tăng lên. Theo Forbes Asia, trong số hơn 200 doanh nghiệp từ châu Á, cũng có rất nhiều đại diện doanh nghiệp của Việt Nam. Doanh nghiệp Việt Nam đã bước ra khỏi biên giới của mình và chứng minh được với thế giới về khả năng cạnh tranh.

Thị trường bất động sản Việt Nam đang sụt giảm do độ trễ

Bình luận về những bất cập của thị trường bất động sản hiện nay, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) cho rằng còn gặp nhiều điểm nghẽn.

Kết thúc năm 2019, trong số 12 chỉ tiêu kinh tế - xã hội mà Chính phủ đặt ra, TP.HCM chỉ có 1 chỉ tiêu không đạt. Đó là số doanh nghiệp thành lập mới của thành phố chỉ đạt 44.000 doanh nghiệp trong khi chỉ tiêu là hơn 46.000 doanh nghiệp.