[Kiến thức PTCB] Hiểu về nới lỏng định lượng (QE) - Một công cụ chính sách hàng đầu của các Ngân hàng Trung ương

Nới lỏng định lượng (Quantitative Easing - QE) là một kỹ thuật phi truyền thống được Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) và các NHTW sử dụng để kích thích nền kinh tế trong thời kỳ khủng hoảng. Nó làm tăng cung tiền và giảm lãi suất dài hạn, giúp các ngân hàng cho vay dễ dàng hơn, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Trong loạt bài về kiến thức phân tích cơ bản hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về một trong những công cụ mạnh mẽ nhất của NHTW này.

Nới lỏng định lượng (Quantitative Easing - QE) là gì?

Nới lỏng định lượng là khi NHTW mua chứng khoán dài hạn từ các ngân hàng thành viên. Bằng cách mua các chứng khoán này, NHTW đang bổ sung thêm tiền mới cho nền kinh tế và kết quả là lãi suất giảm, mọi người có thể dễ dàng vay tiền hơn.

QE là một công cụ chính sách tiền tệ, một sự mở rộng hoạt động thị trường mở của FED - một cách ảnh hưởng đến lượng cung tiền. Ngoài QE, công cụ chính sách tiền tệ quen thuộc khác được FED và các NHTW sử dụng là thay đổi lãi suất.



Tại Mỹ, chỉ có FED mới có quyền lực duy nhất để thực hiện QE, đó là lý do tại sao một số người nói rằng FED đang in tiền.

Nới lỏng định lượng (Quantitative Easing - QE) hoạt động như thế nào?

Khi mua chứng khoán từ các ngân hàng thành viên, FED cấp cho họ tiền mặt để đổi lấy các tài sản như trái phiếu. Số tiền này sau đó có thể được các ngân hàng cho vay, tức đã bơm tiền thêm vào nền kinh tế.

FED cũng kiểm soát mức dự trữ bắt buộc của các ngân hàng, đó là số tiền họ cần phải giữ lại (theo một tỷ lệ) so với số tiền họ cho vay. Việc giảm mức dự trữ bắt buộc cũng là cách để FED khiến lưu thông tiền được nhiều hơn, bởi các ngân hàng sẽ được phép cho vay nhiều hơn, từ đó khiến lãi suất bị giảm xuống. Lãi suất thấp hơn là một động lực cho người vay và người tiêu dùng, tức đã kích thích nền kinh tế.

Fed đã sử dụng biện pháp nới lỏng định lượng sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 để khôi phục sự ổn định cho thị trường. Vào năm 2020, một lần nữa khủng hoảng xảy ra, lần này nó được gây ra bởi đại dịch COVID-19, và FED một lần nữa dựa vào QE, tăng bảng cân đối kế toán của mình lên 7 nghìn tỷ USD.

Các cách thức mà Nới lỏng định lượng (Quantitative Easing - QE) tác động lên nền kinh tế

Với cách này, chính phủ liên bang bán đấu giá số lượng lớn Trái phiếu Kho bạc để thanh toán cho chính sách tài khóa mở rộng. Khi FED mua những lô trái phiếu này, nó làm tăng nhu cầu, giữ cho lợi tức Kho bạc ở mức thấp (giá và lợi suất trái phiếu diễn biến trái chiều).



Lợi suất Kho bạc là cơ sở cho tất cả các lãi suất dài hạn khác. Do đó, việc nới lỏng định lượng thông qua việc mua Trái phiếu Kho bạc cũng sẽ giữ cho lãi suất các khoản nợ tiêu dùng khác ở mức hợp lý. Điều này cũng đúng đối với nợ dài hạn có lãi suất cố định. Khi lãi suất thế chấp được giữ ở mức thấp, nó sẽ hỗ trợ thị trường nhà ở. Và lãi suất trái phiếu doanh nghiệp thấp khiến cho các doanh nghiệp có khả năng mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh.

Tăng cung tiền cũng khiến giá trị đồng tiền của đất nước đó ở mức thấp, và Mỹ cũng như vậy. Khi đồng đô la yếu hơn, chứng khoán Mỹ sẽ hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư nước ngoài, vì họ có thể mua được nhiều hơn. Ngoài ra, USD yếu cũng khiến giá hàng xuất khẩu rẻ hơn, tức tăng sức cạnh tranh cho các nhà xuất khẩu.

Nhược điểm duy nhất là QE làm tăng mức độ nắm giữ Trái phiếu Kho bạc và các chứng khoán khác của FED. Ví dụ, trước cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, bảng cân đối kế toán của FED chưa đến 1 nghìn tỷ USD. Đến tháng 7 năm 2014, con số đó đã tăng lên gần 4.5 nghìn tỷ đô la.

Một số chuyên gia lo lắng rằng QE có thể tạo ra lạm phát hoặc thậm chí là siêu lạm phát.


FED càng in ra nhiều USD, thì đồng USD sẽ ngày càng mất giá, sức mua của chúng sẽ giảm, và kết quả là lạm phát.

Nhưng lạm phát không xảy ra cho đến khi nền kinh tế phát triển mạnh. Một khi điều đó xảy ra, tài sản trên sổ sách của FED cũng tăng theo. FED sẽ không gặp vấn đề gì khi bán chúng. Bán tài sản sẽ làm giảm cung tiền và lạm phát cũng đi xuống.

Hoạt động Nới lỏng định lượng (Quantitative Easing - QE) trên thế giới

Nhật Bản là quốc gia đầu tiên sử dụng QE từ năm 2001 đến năm 2006. Họ tái khởi động chương trình vào năm 2012 với việc ông Shinzo Abe được bầu làm Thủ tướng. Ông hứa sẽ cải cách nền kinh tế Nhật Bản với chương trình ba mũi nhọn được biết đến với cái tên “Abenomics”.

Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng đã thông qua việc triển khai QE vào tháng 1 năm 2015 sau bảy năm thực hiện các biện pháp thắt lưng buộc bụng. Họ đồng ý mua 60 tỷ trái phiếu bằng đồng euro, làm giảm giá trị của đồng euro và tăng xuất khẩu, sau đó họ đã tăng lượng mua lên mức 80 tỷ EUR/ tháng. Vào tháng 12/2016, họ tuyên bố sẽ giảm lượng mua của mình xuống 60 tỷ euro một tháng vào tháng 4/2017. Vào tháng 12/2018, họ đã kết thúc chương trình.

Phần đầu tiên về QE sẽ tạm dừng tại đây, phần tiếp theo chúng ta sẽ nói kỹ hơn về các đợt triển khai QE tại Mỹ và tác động cụ thể của nó lên nền kinh tế, anh em đón theo dõi nhé!

---Còn tiếp---