Tìm hiểu về các “mắt thần” giám sát 3,000 tỷ USD tiền hỗ trợ kinh tế chống Covid-19 tại Mỹ

Nghị viện Mỹ đã thông qua những gói kích thích lớn lịch sử lên đến 3,000 tỷ USD để ngăn chặn thiệt hại kinh tế từ #coronavirus, và tất nhiên sẽ phải có những cơ quan đặc biệt để giám sát các dòng vốn khổng lồ đó nhằm đảm bảo chúng được chảy đến đúng nơi dự định như các hãng hàng không, tập đoàn, bệnh viện…Trong bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về các cơ quan này.

Chịu trách nhiệm tổng thể: Ủy ban phụ trách giải quyết dịch bệnh

Ủy ban phụ trách giải quyết dịch bệnh (PRAC) có trách nhiệm sâu rộng nhất trong việc hạch toán việc chi tiêu tiền thuế và công chúng sẽ có thể biết được việc tiền thuế mà họ đóng đã đi đâu. Ủy ban này giám sát toàn bộ chi tiêu cho việc ứng phó với đại dịch, bao gồm:

• Các khoản vay và trợ cấp cho các tập đoàn;
• Các chương trình bảo vệ tiền lương cho các doanh nghiệp nhỏ;
• Các khoản hỗ trợ cho ngành hàng không;
• Các khoản tài trợ cho các bệnh viện và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe;
• Và bất kỳ biện pháp kích thích nào khác mà Nghị viện thông qua;

Lãnh đạo: Một hội đồng gồm 20 thanh tra viên từ chính phủ liên bang, Robert A. Westbrooks, cựu tổng thanh tra là giám đốc điều hành.

Điểm mạnh: Ủy ban có phạm vi giám sát rộng nhất đối với các hoạt động chi tiêu liên quan đến dịch bệnh. Họ có quyền triệu tập những người cả trong và ngoài chính phủ để lấy lời khai nếu cần.

Điểm yếu: Tổng thống Trump đã tìm cách hạn chế quyền hạn của PRAC bằng cách bổ nhiệm tổng thanh tra phục vụ trong hội đồng, điều này có nghĩa là ông có thể dễ dàng ‘hất cẳng’ họ nếu muốn.

Thông tin công khai: Trang web của PRAC đã hoạt động công khai, PRAC cũng phải báo cáo các vấn đề cho Nghị viện ngoài các báo cáo định kỳ 2 lần/năm.

Đối với các gói giải cứu doanh nghiệp lớn: Tổng thanh tra giám sát sự phục hồi sau dịch bệnh

Tổng thanh tra giám sát sự phục hồi sau đại dịch (SIGPR) chịu trách nhiệm giám sát quỹ cứu trợ 500 tỷ USD cho các doanh nghiệp. Hoạt động trong Bộ Tài chính, SIGPR sẽ xem xét và theo dõi các khoản vay và giao dịch được thực hiện bởi Bộ trưởng Tài chính - Steven Mnuchin. Các chương trình chính bao gồm:

• 454 tỷ USD hậu thuẫn cho các chương trình cho vay thông qua FED;
• Tiền hỗ trợ ngành hàng không;
• Tiền hỗ trợ cho các doanh nghiệp quốc phòng;

Lãnh đạo: Ông Trump chọn Brian Miller và đang chờ sự xác nhận của Thượng viện.

Điểm mạnh: Giống như PRAC, SIGPR có quyền điều tra và yêu cầu trát hầu tòa rộng hơn so với các cơ quan giám sát của chính phủ. Tổng thanh tra có thể yêu cầu các tài liệu và thông tin từ chính phủ liên bang và phải nhanh chóng báo cáo trước Nghị viện nếu có bất kỳ cơ quan nào giữ lại hoặc trì hoãn việc cung cấp thông tin.

Điểm yếu: Đảng Dân chủ hoài nghi việc Miller sẽ độc lập và vô tư. Ông có nhiều năm kinh nghiệm làm tổng thanh tra cho Cơ quan Quản lý Dịch vụ Tổng hợp, nhưng gần đây lại là luật sư của Nhà Trắng, bao gồm cả việc tham gia bào chữa luận tội ông Trump. Lãnh đạo thiểu số Thượng viện - Chuck Schumer đã nói rằng Trump đã chọn sai kiểu người phù hợp với vị trí này.

Thông tin công khai: SIGPR được yêu cầu nộp báo cáo hàng quý cho Nghị viện.

Cơ quan giám sát Captiol Hill

Ủy ban Giám sát Nghị viện là hội đồng gồm 5 thành viên được chỉ định bởi các nhà lãnh đạo Nghị viện sẽ giám sát 500 tỷ USD các chi tiêu liên quan đến dịch bệnh thông qua Kho bạc và FED, và một phần viện trợ cho ngành hàng không.


Lãnh đạo: Chủ tịch Hạ viện - Nancy Pelosi và Lãnh đạo đa số Thượng viện - Mitch McConnell chưa công bố lựa chọn chung của họ cho người đứng đầu ủy ban. Bốn thành viên còn lại là:

• French Hill, nghị sĩ đản Cộng hòa Arkansas;
• Bharat Ramamurti, cựu nhân viên của Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren ở Massachusetts;
• Thượng nghị sĩ Pat Toomey, đảng Cộng hòa Pennsylvania;
• Donna Shalala, nghị sĩ đảng Dân chủ Florida;

Điểm mạnh: Hội đồng này tập hợp các thành viê có uy tín của cả hai đảng, có thể mang lại sự tin cậy cao.

Điểm yếu: Bản thân hội đồng không có quyền yêu cầu trát hầu tòa nhưng có thể dựa vào các ủy ban giám sát hiện có trong Nghị viện để đòi các tài liệu từ chính quyền nếu cần.

Thông tin công khai: Báo cáo đầu tiên được đệ trình vào giữa tháng 5 và sau đó sẽ được cập nhật hàng tháng.

Các cơ quan giám sát phụ khác:

• Văn phòng phụ trách chính phủ (GAO): Có thẩm quyền kiểm toán các cơ quan liên bang và các chương trình hỗ trợ;
• Tiểu ban Hạ viện: Bà Pelosi đã thành lập ủy ban mới này và nó hoạt động dưới sự bảo trợ của Ủy ban Giám sát Hạ viện nhằm kiểm tra chi tiêu liên quan đến dịch bệnh, tìm kiếm sự lãng phí, gian lận, hoặc sai trái. Lãnh đạo bởi Jim Clyburn;
• Nhánh báo cáo hoạt động của Nhà Trắng: Các cố vấn kinh tế hàng đầu của Trump bao gồm: Bộ trưởng Tài chính Mnuchin, Giám đốc Ngân sách Russell Vought và Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế Tomas J. Philipson, được yêu cầu đưa ra các báo cáo hàng quý nêu chi tiết về tác động của dịch bệnh lên thị trường lao động, tăng trưởng kinh tế, các ngành công nghiệp.