Việt Nam cần có quy định quản lý tiền điện tử, sàn giao dịch tiền ảo

Hiện nay, pháp luật Việt Nam không công nhận và cấm giao dịch các loại tiền kỹ thuật số, không coi đó là tài sản, nhưng cho đến nay chưa có quy định nào cấm việc mua bán, tặng cho tiền kỹ thuật số... Đây là kẽ hở pháp luật, tạo cơ hội để các sàn giao dịch tiền ảo mọc lên, hoạt động công khai, rầm rộ với quy mô lớn để trục lợi.

Quy định quản lý tiền ảo là cần thiết

Những năm qua tại Việt Nam, đã hình thành một chợ đen ngầm cuộn sóng giao dịch tiền ảo.

Một số nhóm người lợi dụng xu hướng này để tự tạo ra một số loại đồng tiền rồi đánh đồng là Cryptocurrency (tiền mã hóa), nhưng thực chất đây không phải là Cryptocurrency.

Đó chỉ là những ứng dụng, dòng lệnh sơ sài, những website lập ra nhằm thu hút vốn, rồi chiếm dụng và bỏ trốn.

Theo thống kê chưa đầy đủ của những nhà đầu tư thành thạo, có đến 90% “coin” trên thị trường là ảo.

Những dự án đổ sập vừa qua như Bitdeal, iFan, Bitconnect… đều có chung phương thức là mô hình tài chính đa cấp không có công nghệ, không có đội ngũ phát triển có trình độ, đa phần do những người từng lãnh đạo đa cấp lập ra.

Nhiều vụ việc mang tính đa cấp, lừa đảo, sử dụng tiền mã hóa hoặc một số loại “tiền ảo” giả danh tiền mã hóa đã và đang đặt ra cho các cơ quan quản lý nhà nước yêu cầu cấp thiết về xây dựng một khuôn khổ pháp lý phù hợp.



Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa có khung pháp lý chính thức, rõ ràng về tiền ảo, tiền điện tử, tiền kỹ thuật số, tiền mã hóa...

Những loại tiền này không nằm trong danh mục hàng hóa, dịch vụ kinh doanh bị cấm, không phải là phương tiện thanh toán hay công cụ chuyển nhượng và chưa được ghi nhận trong bất cứ văn bản quy phạm pháp luật nào, dẫn đến việc cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn trong thực thi pháp luật.

Theo quan điểm của Bộ Công Thương Việt Nam (2017): Bitcoin không đáp ứng các đặc tính cơ bản của hàng hóa hay dịch vụ, do đó, Bitcoin không phải là hàng hóa, dịch vụ.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng khẳng định: “ Bitcoin, Litecoin không phải là tiền tệ và phương tiện thanh toán hợp pháp theo quy định của pháp luật Việt Nam”. Tuy nhiên, trên thực tế cho thấy các hoạt động đầu tư, kinh doanh, và huy động vốn bằng tiền kỹ thuật số đang diễn ra mạnh mẽ tại Việt Nam, mặc dù chưa có khung pháp lý điều chỉnh”.

Như vậy, theo các quy định pháp luật hiện hành thì Bitcoin và các loại tiền kỹ thuật số không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Việc phát hành, cung ứng, sử dụng Bitcoin và các loại tiền kỹ thuật số là hành vi bị cấm tại Việt Nam.

Điều này đồng nghĩa những nạn nhân của 3WIN.NETWORK, BITFEX, TDTrade…sẽ không được pháp luật bảo hộ trong các giao dịch tiền ảo. Đồng thời những đối tượng lừa đảo cũng sẽ có đất dụng võ khiến hàng trăm ngàn gia đình rơi vào vòng nợ nần, lao lý.

Cần sớm ban hành quy định quản lý tài sản ảo

Bà Trần Thị Kim Chi, Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, với sự phát triển khoa học công nghệ đặc biệt là công nghệ thông tin truyền thông, sự xâm nhập và lan tỏa nhanh chóng của tiền kỹ thuật số tại Việt Nam là điều tất yếu.

Do vậy, nếu không kiểm soát hiệu quả đồng tiền này, thì không chỉ gây nên những rủi ro với các nhà đầu tư, mà còn ảnh hưởng tới hệ thống tài chính, chính sách tiền tệ.

Cũng theo vị chuyên gia này, việc xây dựng khung pháp lý quản lý thị trường tiền kỹ thuật số cần thiết kế theo hướng cho phép sử dụng tiền kỹ thuật số để giao dịch, tuy nhiên phải kiểm soát được các rủi ro, bảo đảm quyền tự do kinh doanh và hội nhập quốc tế.

Điều này sẽ tạo cơ chế bảo vệ hữu hiệu đối với quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức sử dụng tiền kỹ thuật số, đồng thời, góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách nhà từ việc thu thuế các giao dịch sử dụng tiền kỹ thuật số.

“Thách thức này đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước cần có biện pháp hữu hiệu và phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Công an để hoàn thiện khung khổ pháp lý quản lý tiền kỹ thuật số”, bà Trần Thị Kim Chi đề xuất.

Ông Vũ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam cho biết, có một số nguyên tắc để đánh giá về tài sản ảo.

Đó là giá trị sử dụng, sở hữu, quyền sử dụng, trao đổi giá trị và trong thực tế thì tài sản ảo đang được coi tương đương như tài sản thực.

Vì vậy, đã đến lúc các cơ quan quản lý nhà nước như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính nên chủ trì phối hợp với các bộ, ngành như Bộ Thông tin và Truyền thông sớm ban hành các quy định quản lý tài sản ảo, tiền ảo.



Hiện nay, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước bước đầu triển khai công tác nghiên cứu về tài sản ảo, tiền ảo cũng như kinh nghiệm quốc tế trong hoạt động quản lý, giám sát liên quan.

Đơn vị này đang thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp Bộ về “Xây dựng khuôn khổ pháp lý quản lý tài sản mã hóa trên thị trường chứng khoán Việt Nam”.

Đề tài nghiên cứu có thể đưa ra những đề xuất ban đầu đối với vấn đề quản lý, giám sát các hoạt động liên quan đến tài sản mã hóa trong thị trường chứng khoán Việt Nam.

Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục thúc đẩy công tác nghiên cứu để đề xuất với Chính phủ về cơ chế quản lý, giám sát các hoạt động liên quan đến tài sản ảo, tiền ảo trong chức năng, nhiệm vụ được giao, hướng tới cân bằng giữa mục tiêu sáng tạo, tăng trưởng kinh tế với mục tiêu đảm bảo an toàn, an ninh cho thị trường tài chính, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư cũng như các thành viên khác tham gia thị trường.

Ngoài ra, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về tài sản ảo, tiền ảo, đồng thời tăng cường cảnh báo về những rủi ro, nguy cơ và hệ lụy của việc tham gia mua bán, giao dịch, đầu tư, kinh doanh tài sản ảo, tiền ảo chưa được pháp luật quy định.