- 7,275
- 32,424
Xin chào cả nhà!
Hôm nay Lê Huệ sẽ gửi đến cả nhà vài lời chia sẻ (thật ra cũng khá dài đấy) về cái tôi trong trading đến từ tác giả Yvan trên trang web tradingcomposure.com nhé!
Tôi cá là các anh em mình đây đã từng nghe qua cụm từ “giao dịch bản ngã” rồi phải không?
Đó là khi anh em:
Đầu tiên, chúng ta cần phải định nghĩa thế nào là “bản ngã” (cái tôi) và để làm điều này, tôi sẽ kể cho mọi người nghe một mẩu chuyện nho nhỏ…
Vài năm trước, tôi đã tham gia một khóa thiền chuyên biệt (Sesshin). Tại thời điểm này, tôi đã đi sâu vào thiền định – tôi cũng đã tham gia một vài khóa tu theo truyền thống Zen khác nữa và đã đã trải qua 2 tháng ngồi thiền.
Nhưng khóa “Sesshin” này thực sự rất khác biết với tất cả các khóa thiền mà tôi đã từng tham gia trước đây.
Thiền Zen (Zazen) có xu hướng được thực hiện trong những buổi ngồi thiền khoảng 20-30 phút. Vì vậy, trong khóa thiền đó, chúng tôi sẽ ngồi trong 20-30 phút và sau đó là 10 phút đi thiền. Chúng tôi sẽ làm điều đó liên tục trong suốt cả ngày từ 4:45 sáng đến khoảng 9:30 tối.
Roshi (thiền sư) sẽ kiểm tra từng thiền giả mỗi ngày để xem họ đã thực hành đến đâu và hiểu biết hơn về con đường của họ.
Vào ngày thứ hai, đến lượt tôi gặp ông ấy.
Tôi cúi đầu và ngồi trước Roshi. Ông ấy nhìn vào mắt tôi và đưa tôi một Thuyết công án (của tu sĩ theo Thiền từ bỏ lý lẽ, dùng trực giác để đạt đến thông tuệ)
Thuyết công án có thể là một câu hỏi mà Roshi đưa ra cho bạn mà không cần một câu trả lời hợp lý. Chẳng hạn như: “Tiếng vỗ tay của một người là gì?”
Tôi thậm chí chẳng thể nhớ nổi công án mà Roshi đã đưa cho mình là gì và thật lòng mà nói, tôi nghĩ là mình cũng không thể hiểu nó hoàn toàn một phần do bản chất của những câu hỏi đó, nhưng một phần cũng do giọng nói khá dày của Roshi người Nhật.
Tôi chỉ nhớ là mình cảm thấy rất xấu hổ khi nhờ Roshi đọc lại công án một lần nữa. Sau đó, Roshi đã nói: “Thật là ngốc nghếch.” Rồi rung chuông từ chối tôi.
Roshi là một người thầy nghiêm khắc nhưng từ bi. Tuy nhiên, lúc đó ông ấy không biết rằng những lời nói của ông đã chạm đến lòng tự trọng thẳm sâu trong tôi.
Khi trở về chỗ ngồi thiền, tôi bắt đầu suy nghĩ về những lời nói và thái độ của ông ấy đối với tôi.
“Liệu ông ấy có ý nói mình ngốc nghếch hay là yêu cầu của mình là ngốc nghếch?”
“Có lẽ ông ấy muốn nói là mình ngốc nghếch.”
“Làm sao mà ông ấy lại nỡ đối xử với mình như thế chứ?”
Bản ngã của tôi đã bị tổn thương.
Tôi cứ suy nghĩ, suy nghĩ và suy nghĩ. Tôi không thiền định nữa, tôi chỉ ngồi đó, nhắm mắt và hồi tưởng lại toàn bộ trải nghiệm đó hàng ngàn lần trong đầu mình.
Và điều này đã diễn ra như thế trong một thời gian.
Khi tôi thẳng thắn với chính mình và kết luận rằng những câu chữ của Roshi là hướng vào mình thì cái bản ngã của tôi bắt đầu nổi loạn.
Nó bắt đầu vẽ ra những câu chuyện về cách thức và lý do tại sao Roshi lại không thích tôi. Nhưng nếu Roshi nói những từ ngữ ấy với một ai khác, bản ngã của tôi sẽ không bị làm phiền tẹo nào.
Bởi vì đó không phải là tôi. Đó là một người khác.
Và đó là vấn đề: Bản ngã của chúng ta là thứ đứng sau hầu hết các vấn đề.
Có nhiều định nghĩa khác nhau về bản ngã, nhưng theo cách nhìn nhận của tôi, về cơ bản nó chính là bản sắc của con người bạn – bạn nghĩ bạn là ai – và nó được xây dựng theo một cái tên, một câu chuyện và một tính cách.
Trong câu chuyện cá nhân của tôi thì bản ngã là một tập hợp những suy nghĩ, niềm tin, ký ức, ấn tượng, nhận thức, cảm xúc, cảm giác. Tất cả cùng làm việc để tạo thành thứ cảm giác trở thành một thực thể tách biệt với mọi thứ khác.
Và cảm giác tách biệt đó rất vững chắc.
Bản ngã của bạn có thể trở nên rất bảo thủ về những gì nó tin là đúng. Trong thực tế, bất cứ điều gì nằm ngoài suy nghĩ, niềm tin và hành vi của nó sẽ đều bị từ chối.
Lý do rất đơn giản: Bản ngã tạo ra ảo tưởng rằng niềm tin và ý kiến của chúng ta làm cho chúng ta được là chính mình.
Và vì mục đích cuối cùng của nó là tự vệ, nên nó sẽ hoạt động để bảo vệ chúng ta bằng cách:
Cho dù chiến lược hoặc phong cách giao dịch của bạn có mạnh đến mức nào, nếu không được kiểm soát, theo thời gian, cái tôi của bạn cũng sẽ tàn phá tài khoản giao dịch của bạn mà thôi!
Nó sẽ lẻn vào bạn vào những lúc khó lường nhất, và trước khi bạn kịp nhận thức được điều đó, bạn sẽ hành động theo những cách mà bạn biết không phải là lợi ích tốt nhất cho bạn.
Cách dễ nhất để xác định xem cái tôi của bạn có đang tung hoành hay không đó là hãy tử hỏi bản thân những câu hỏi sau đây:
Đầu tiên, có một vài điều bạn có thể làm ngay lập tức:
Bước tiếp theo bạn cần làm đó là thay đổi nhận thức rõ hơn khi nào cái tôi đang lên ngôi để có thể ngăn chặn nó trước khi quá muộn. Bạn biết đấy, nhận thức luôn là gốc rễ của hầu hết các vấn đề liên quan đến bản ngã. Để thay đổi nó, chúng ta phải học cách nhìn nhận thực tế một cách khách quan hơn. Bạn có thể bắt đầu bằng cách đặt ra câu hỏi “Tôi là ai?” và ngẫm nghĩ thật sâu sắc về câu trả lời của mình.
Tôi lấy ví dụ nhé:
Bạn có phải là Lê Huệ?
Làm sao bạn lại có thể là một cái tên khi nó có thể dễ dàng bị thay đổi chứ?
Bạn có phải là cơ thể của bạn?
Tất cả các tế bào trong bạn liên tục chết đi và được đổi mới. Vậy, làm sao bạn có thể là một cơ thể nếu nó liên tục thay đổi, lão hóa rồi tan rã chứ?
Bạn có phải là cảm xúc không?
Làm sao bạn có thể là cảm xúc khi nó liên tục biến động và thay đổi chứ?
Bạn có phải là suy nghĩ không?
Làm sao bạn có thể là suy nghĩ khi bạn có thể quan sát chúng và thấy rằng chúng liên tục đến rồi đi chứ?
Bạn có phải là độc thoại nội tâm không?
Đó cũng là một suy nghĩ. Làm thế nào bạn lại là một suy nghĩ chứ?
Bạn có phải là niềm tin của bạn không?
Làm thế nào bạn có thể là niềm tin của bạn - chúng cũng luôn thay đổi, thay đổi bởi kinh nghiệm. Những gì bạn tin là đúng vào 10-20 năm trước chắc gì đã là niềm tin hôm nay của bạn. Niềm tin của bạn sẽ bị ảnh hưởng bởi sự dạy dỗ, xã hội, môi trường sống, vậy làm sao nó có thể là bạn được chứ?
Bạn có phải là ký ức của bạn không?
Làm sao bạn có thể là ký ức của mình khi chúng cũng đến và đi? Bạn không thể nhớ tất cả mọi thứ, vậy làm sao ký ức của bạn có thể là bạn được chứ?
Bạn có phải là nhà, là xe, là công việc, là mối quan hệ?
Làm sao bạn có thể là những thứ dễ thay đổi và phân rã như vậy được chứ?
Tóm lại, bạn sẽ nhận ra rằng bạn không phải là một trong những điều này, nhưng khi kết hợp lại với nhau, chúng dường như sẽ tạo thành một thực thể - một bản ngã – một “tôi”. Tuy nhiên, nếu bạn nhìn kỹ hơn vào cái tôi đó thì thực sự chẳng có gì ở đó cả, chỉ có một nhận thức về những điều khác biệt mà thôi.
Tôi muốn làm rõ rằng: Bạn không nên tìm cách để “giết chết” cái tôi của bạn hay là phủ nhận sự tồn tại của nó. Bạn không thể giao dịch mà thiếu đi cái tôi của chính bạn.
Thực chất, bản ngã là người bảo vệ của bạn và đã được hình thành từ khi bạn còn là một đứa trẻ, chủ yếu để giúp bạn đối phó với thực tế khắc nghiệt của cuộc sống. Vì vậy, bạn không nên triệt tiêu nó khi giao dịch. Thay vì thế, hãy tìm cách mềm mỏng hóa nó và biến nó thành người bạn hỗ trợ cho bạn chứ không phải chống lại bạn.
Nếu thấy bài viết hay và hữu ích thì đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà
Hôm nay Lê Huệ sẽ gửi đến cả nhà vài lời chia sẻ (thật ra cũng khá dài đấy) về cái tôi trong trading đến từ tác giả Yvan trên trang web tradingcomposure.com nhé!
-----------------------
Tôi cá là các anh em mình đây đã từng nghe qua cụm từ “giao dịch bản ngã” rồi phải không?
Đó là khi anh em:
- Loạn xì ngầu với chiến lược giao dịch của mình;
- Thực hiện các giao dịch thiên vị một cách nặng nề;
- Tăng hoặc giảm rủi ro quá mức;
- Do dự trong việc bấm nút đặt lệnh vào thời điểm thích hợp;
- Bám trụ trong một vị thế với kỳ vọng về một động thái lớn/ phi thực tế trên thị trường
- … Và ti tỉ thứ khác.
Vậy làm thế nào để anh em có thể từ bỏ cách tiếp cận một cách bản ngã này trong trading?
Đầu tiên, chúng ta cần phải định nghĩa thế nào là “bản ngã” (cái tôi) và để làm điều này, tôi sẽ kể cho mọi người nghe một mẩu chuyện nho nhỏ…
“Thật ngốc nghếch…”
Vài năm trước, tôi đã tham gia một khóa thiền chuyên biệt (Sesshin). Tại thời điểm này, tôi đã đi sâu vào thiền định – tôi cũng đã tham gia một vài khóa tu theo truyền thống Zen khác nữa và đã đã trải qua 2 tháng ngồi thiền.
Nhưng khóa “Sesshin” này thực sự rất khác biết với tất cả các khóa thiền mà tôi đã từng tham gia trước đây.
Thiền Zen (Zazen) có xu hướng được thực hiện trong những buổi ngồi thiền khoảng 20-30 phút. Vì vậy, trong khóa thiền đó, chúng tôi sẽ ngồi trong 20-30 phút và sau đó là 10 phút đi thiền. Chúng tôi sẽ làm điều đó liên tục trong suốt cả ngày từ 4:45 sáng đến khoảng 9:30 tối.
Roshi (thiền sư) sẽ kiểm tra từng thiền giả mỗi ngày để xem họ đã thực hành đến đâu và hiểu biết hơn về con đường của họ.
Vào ngày thứ hai, đến lượt tôi gặp ông ấy.
Tôi cúi đầu và ngồi trước Roshi. Ông ấy nhìn vào mắt tôi và đưa tôi một Thuyết công án (của tu sĩ theo Thiền từ bỏ lý lẽ, dùng trực giác để đạt đến thông tuệ)
Thuyết công án có thể là một câu hỏi mà Roshi đưa ra cho bạn mà không cần một câu trả lời hợp lý. Chẳng hạn như: “Tiếng vỗ tay của một người là gì?”
Tôi thậm chí chẳng thể nhớ nổi công án mà Roshi đã đưa cho mình là gì và thật lòng mà nói, tôi nghĩ là mình cũng không thể hiểu nó hoàn toàn một phần do bản chất của những câu hỏi đó, nhưng một phần cũng do giọng nói khá dày của Roshi người Nhật.
Tôi chỉ nhớ là mình cảm thấy rất xấu hổ khi nhờ Roshi đọc lại công án một lần nữa. Sau đó, Roshi đã nói: “Thật là ngốc nghếch.” Rồi rung chuông từ chối tôi.
Roshi là một người thầy nghiêm khắc nhưng từ bi. Tuy nhiên, lúc đó ông ấy không biết rằng những lời nói của ông đã chạm đến lòng tự trọng thẳm sâu trong tôi.
Khi trở về chỗ ngồi thiền, tôi bắt đầu suy nghĩ về những lời nói và thái độ của ông ấy đối với tôi.
“Liệu ông ấy có ý nói mình ngốc nghếch hay là yêu cầu của mình là ngốc nghếch?”
“Có lẽ ông ấy muốn nói là mình ngốc nghếch.”
“Làm sao mà ông ấy lại nỡ đối xử với mình như thế chứ?”
Bản ngã của tôi đã bị tổn thương.
Tôi cứ suy nghĩ, suy nghĩ và suy nghĩ. Tôi không thiền định nữa, tôi chỉ ngồi đó, nhắm mắt và hồi tưởng lại toàn bộ trải nghiệm đó hàng ngàn lần trong đầu mình.
Và điều này đã diễn ra như thế trong một thời gian.
Bản ngã, một bậc thầy vẽ chuyện
Khi tôi thẳng thắn với chính mình và kết luận rằng những câu chữ của Roshi là hướng vào mình thì cái bản ngã của tôi bắt đầu nổi loạn.
Nó bắt đầu vẽ ra những câu chuyện về cách thức và lý do tại sao Roshi lại không thích tôi. Nhưng nếu Roshi nói những từ ngữ ấy với một ai khác, bản ngã của tôi sẽ không bị làm phiền tẹo nào.
Bởi vì đó không phải là tôi. Đó là một người khác.
Và đó là vấn đề: Bản ngã của chúng ta là thứ đứng sau hầu hết các vấn đề.
Có nhiều định nghĩa khác nhau về bản ngã, nhưng theo cách nhìn nhận của tôi, về cơ bản nó chính là bản sắc của con người bạn – bạn nghĩ bạn là ai – và nó được xây dựng theo một cái tên, một câu chuyện và một tính cách.
Trong câu chuyện cá nhân của tôi thì bản ngã là một tập hợp những suy nghĩ, niềm tin, ký ức, ấn tượng, nhận thức, cảm xúc, cảm giác. Tất cả cùng làm việc để tạo thành thứ cảm giác trở thành một thực thể tách biệt với mọi thứ khác.
Và cảm giác tách biệt đó rất vững chắc.
Bản ngã của bạn có thể trở nên rất bảo thủ về những gì nó tin là đúng. Trong thực tế, bất cứ điều gì nằm ngoài suy nghĩ, niềm tin và hành vi của nó sẽ đều bị từ chối.
Lý do rất đơn giản: Bản ngã tạo ra ảo tưởng rằng niềm tin và ý kiến của chúng ta làm cho chúng ta được là chính mình.
Và vì mục đích cuối cùng của nó là tự vệ, nên nó sẽ hoạt động để bảo vệ chúng ta bằng cách:
- Phản ứng cảm xúc mạnh mẽ.
- Lo lắng và suy nghĩ thái quá.
- Cảm giác bất an.
- Sự tự tin sai lệch.
- So sánh liên tục (một niềm tin rằng sự thành công của những người khác sẽ cản trở bạn).
- Phán xét người khác.
Mềm mỏng hóa cái tôi của bạn
Cho dù chiến lược hoặc phong cách giao dịch của bạn có mạnh đến mức nào, nếu không được kiểm soát, theo thời gian, cái tôi của bạn cũng sẽ tàn phá tài khoản giao dịch của bạn mà thôi!
Nó sẽ lẻn vào bạn vào những lúc khó lường nhất, và trước khi bạn kịp nhận thức được điều đó, bạn sẽ hành động theo những cách mà bạn biết không phải là lợi ích tốt nhất cho bạn.
Cách dễ nhất để xác định xem cái tôi của bạn có đang tung hoành hay không đó là hãy tử hỏi bản thân những câu hỏi sau đây:
- Mình có cần phải chính xác trong mọi phân tích hay không?
- Mình có sợ khi bắt đầu giao dịch hay không?
- Mình có bị ràng buộc vào kết quả của giao dịch này hay không?
- Mình có cảm thấy thất vọng khi thua lỗ hay không?
- Mình có gặp khó khăn khi để giao dịch tự hoạt động mà không kiểm tra liên tục từng biến động trong kết quả lời lỗ của mình hay không?
Vậy bạn có thể làm gì để giữ nó trong tầm kiểm soát?
Đầu tiên, có một vài điều bạn có thể làm ngay lập tức:
- Giữ quy mô vị thế nhỏ thôi.
- Hãy đảm bảo là bạn đã hiểu hệ thống giao dịch của mình và những gì nó đang cố gắng làm.
- Hiểu về lý thuyết xác suất – những điều cơ bản.
Bước tiếp theo bạn cần làm đó là thay đổi nhận thức rõ hơn khi nào cái tôi đang lên ngôi để có thể ngăn chặn nó trước khi quá muộn. Bạn biết đấy, nhận thức luôn là gốc rễ của hầu hết các vấn đề liên quan đến bản ngã. Để thay đổi nó, chúng ta phải học cách nhìn nhận thực tế một cách khách quan hơn. Bạn có thể bắt đầu bằng cách đặt ra câu hỏi “Tôi là ai?” và ngẫm nghĩ thật sâu sắc về câu trả lời của mình.
Tôi lấy ví dụ nhé:
Bạn có phải là Lê Huệ?
Làm sao bạn lại có thể là một cái tên khi nó có thể dễ dàng bị thay đổi chứ?
Bạn có phải là cơ thể của bạn?
Tất cả các tế bào trong bạn liên tục chết đi và được đổi mới. Vậy, làm sao bạn có thể là một cơ thể nếu nó liên tục thay đổi, lão hóa rồi tan rã chứ?
Bạn có phải là cảm xúc không?
Làm sao bạn có thể là cảm xúc khi nó liên tục biến động và thay đổi chứ?
Bạn có phải là suy nghĩ không?
Làm sao bạn có thể là suy nghĩ khi bạn có thể quan sát chúng và thấy rằng chúng liên tục đến rồi đi chứ?
Bạn có phải là độc thoại nội tâm không?
Đó cũng là một suy nghĩ. Làm thế nào bạn lại là một suy nghĩ chứ?
Bạn có phải là niềm tin của bạn không?
Làm thế nào bạn có thể là niềm tin của bạn - chúng cũng luôn thay đổi, thay đổi bởi kinh nghiệm. Những gì bạn tin là đúng vào 10-20 năm trước chắc gì đã là niềm tin hôm nay của bạn. Niềm tin của bạn sẽ bị ảnh hưởng bởi sự dạy dỗ, xã hội, môi trường sống, vậy làm sao nó có thể là bạn được chứ?
Bạn có phải là ký ức của bạn không?
Làm sao bạn có thể là ký ức của mình khi chúng cũng đến và đi? Bạn không thể nhớ tất cả mọi thứ, vậy làm sao ký ức của bạn có thể là bạn được chứ?
Bạn có phải là nhà, là xe, là công việc, là mối quan hệ?
Làm sao bạn có thể là những thứ dễ thay đổi và phân rã như vậy được chứ?
Tóm lại, bạn sẽ nhận ra rằng bạn không phải là một trong những điều này, nhưng khi kết hợp lại với nhau, chúng dường như sẽ tạo thành một thực thể - một bản ngã – một “tôi”. Tuy nhiên, nếu bạn nhìn kỹ hơn vào cái tôi đó thì thực sự chẳng có gì ở đó cả, chỉ có một nhận thức về những điều khác biệt mà thôi.
Khi giao dịch, bạn cần có một cái tôi
Tôi muốn làm rõ rằng: Bạn không nên tìm cách để “giết chết” cái tôi của bạn hay là phủ nhận sự tồn tại của nó. Bạn không thể giao dịch mà thiếu đi cái tôi của chính bạn.
Thực chất, bản ngã là người bảo vệ của bạn và đã được hình thành từ khi bạn còn là một đứa trẻ, chủ yếu để giúp bạn đối phó với thực tế khắc nghiệt của cuộc sống. Vì vậy, bạn không nên triệt tiêu nó khi giao dịch. Thay vì thế, hãy tìm cách mềm mỏng hóa nó và biến nó thành người bạn hỗ trợ cho bạn chứ không phải chống lại bạn.
Nguồn: tradingcomposure
Nếu thấy bài viết hay và hữu ích thì đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà
Giới thiệu sách Trading hay
Trading In The Zone - Thực hành Kiểm soát Cảm xúc bằng Tâm lý học Hành vi trong Đầu tư và Giao dịch Tài chính
Là quyển sách Top 1 toàn cầu về chủ đề đầu tư/trading, Trading In The Zone giúp thấu hiểu và quản trị cảm xúc cũng như giữ vững kỷ luật khi tham gia thị trường tài chính, nhằm nâng cao trình độ và hiệu quả đầu tư lên mức cao nhất có thể
Chỉnh sửa lần cuối:
Bài viết liên quan
