- 1,528
- 8,253
Khi nói đến tiền bạc và đầu tư, không phải lúc nào cũng hợp lý như chúng ta nghĩ - đó là lý do tại sao có cả một lĩnh vực nghiên cứu giải thích hành vi của chúng ta đôi khi kỳ lạ 
Hiểu rõ hành vi đầu tư có thể giúp bạn trả lời được vài câu hỏi tâm lý.
Nhiều lý thuyết kinh tế dựa trên niềm tin rằng các cá nhân hành xử một cách hợp lý và rằng tất cả các thông tin hiện có đều được dùng trong quá trình đầu tư. Giả thuyết này là mấu chốt của giả thuyết thị trường hiệu quả (EMH)
Nhưng các nhà nghiên cứu vẫn đặt nhiều nghi vấn, đã khám phá ra rằng hành vi hợp lý không phải lúc nào cũng phổ biến như chúng ta tin. Tài chính hành vi cố gắng hiểu và giải thích làm thế nào mà cảm xúc của con người ảnh hưởng đến các nhà đầu tư trong quá trình ra quyết định của họ. Bạn sẽ ngạc nhiên trước những gì họ đã nghiên cứu được.
Năm 2001, Dalbar một công ty nghiên cứu dịch vụ tài chính, đã công bố một nghiên cứu mang tên "Phân tích định lượng về hành vi của nhà đầu tư" (Quantitative Analysis of Investor Behavior) kết luận rằng các trung bình nhà đầu tư tầm không đạt được mức lợi nhuận mong muốn từ thị trường. Báo cáo cũng chỉ ra rằng trong khoảng thời gian 17 năm tính đến tháng 12 năm 2000, S & P 500 mang lại lợi nhuận trung bình 16,29% mỗi năm, trong khi nhà đầu tư chỉ đạt lợi nhuận trung bình 5,32% trong cùng kỳ - khác biệt tới 9%!
Cũng trong giai đoạn này, nhà đầu tư trái phiếu bình quân chỉ kiếm được 6,08% lợi nhuận / năm trong khi chỉ số lợi nhuận của Trái phiếu Chính phủ dài hạn đạt 11,83%.
Trong phiên bản năm 2015, Dalbar một lần nữa kết luận rằng các trung bình nhà đầu tư không đạt được mức lợi nhuận của thị trường.
Lý do tại sao điều này xảy ra? Dưới đây là một số giải thích
Sợ hối tiếc (Fear of regret) hoặc đơn giản là hối tiếc liên quan đến phản ứng cảm xúc mà mọi người trải nghiệm sau khi nhận ra họ đã có lỗi trong việc phán xét. Cụ thể là khi đối mặt với triển vọng bán cổ phiếu, các nhà đầu tư trở bị cảm xúc ảnh hưởng bởi giá mà họ đã mua cổ phiếu.
Vì vậy, sau khi mua họ tránh việc bán cổ phiếu, như là một cách để tránh sự hối tiếc về việc đã đầu tư xấu, cũng như sự xấu hổ khi chấp nhận rằng mình đang thua lỗ. Tất cả chúng ta đều ghét phải thừa nhận mình sai, đúng không?
Những gì nhà đầu tư thực sự cần tự hỏi khi dự tính bán cổ phiếu là: "Hậu quả của việc mua lại cùng một cổ phiếu một lần nữa là gì nếu bán cổ phiếu này rồi, có nên đầu tư cổ phiếu đó một lần nữa không?”
Nếu câu trả lời là "không", đó là thời điểm để bán; nếu câu trả lời là “có” thì kết quả là hối hận khi mua một cổ phiếu thua lỗ và hối tiếc về việc không bán - và một chu kỳ luẩn quẩn xảy ra, tránh hối tiếc này dẫn đến hối tiếc khác.
Lý thuyết hối tiếc cũng có thể đúng đối với các nhà đầu tư chỉ xem xét mua khi cổ phiếu đã tăng giá trị. Một số nhà đầu tư tránh cảm thấy hối tiếc bằng cách làm theo sự khôn ngoan thông thường chỉ mua những cổ phiếu mà mọi người khác mua, hợp lý hóa quyết định của họ với "những người khác đang làm việc đó".
Thật kỳ quặc, nhiều người cảm thấy ít xấu hổ hơn về việc mất tiền vào một cổ phiếu phổ biến mà một nửa thế giới sở hữu hơn là mất tiền trên một cổ phiếu không được biết đến hoặc không được ưa chuộng.
Con người có khuynh hướng đặt các sự kiện đặc biệt vào khoang tinh thần và sự khác biệt giữa các ngăn này đôi khi tác động đến hành vi của chúng ta nhiều hơn các sự kiện.
Ví dụ như bạn mua vé đi coi ca nhạc với giá 200 ngàn. Tới nơi bạn lục túi thì thấy vé rớt đâu mất rồi. Bạn bỏ 200 ngàn mua vé mới không? Tài chính hành vi thống kê rằng có khoảng 88% người trong tình huống này sẽ mua lại vé.
Hoặc bạn tới chương trình ca nhạc tự nhiên nhớ rằng để quên vé ở nhà rồi, bạn có mua lại vé không? Chỉ có 40% người trả lời có thể mua một chiếc vé khác. Tuy nhiên, hãy lưu ý rằng trong cả hai kịch bản, bạn sẽ mất 200 ngàn: các kịch bản khác nhau, cùng một lượng tiền, tinh thần khác nhau. Khá ngớ ngẩn, huh?
Một ví dụ đầu tư về Tính toán cảm tính đó là sự ngần ngại bán một khoản đầu tư đã từng có lợi nhuận khổng lồ và bây giờ đang dần giảm tới ngưỡng lỗ. Trong thời kỳ bùng nổ kinh tế và thị trường bò, người ta quen với việc tăng lợi nhuận, dù là trên lý thuyết. Khi sự điều chỉnh thị trường làm giảm giá trị ròng của nhà đầu tư, họ càng do dự hơn khi muốn bán. Họ tạo ra các suy nghĩ trong tiềm thức về lợi nhuận họ đã từng có, khiến cho họ lưỡng lự.
(còn nữa)
*Bài viết thể hiện quan điểm của người viết, không phải người dịch
>> Hôm nay quá xui? Hãy tự hỏi 5 điều bạn có thể đang làm sai trong trading
>> Giao dịch forex giống như làm thợ săn
Hiểu rõ hành vi đầu tư có thể giúp bạn trả lời được vài câu hỏi tâm lý.[B]Tài chính Hành vi: Đặt câu hỏi về Giả thuyết Hợp lý[/B]
Nhiều lý thuyết kinh tế dựa trên niềm tin rằng các cá nhân hành xử một cách hợp lý và rằng tất cả các thông tin hiện có đều được dùng trong quá trình đầu tư. Giả thuyết này là mấu chốt của giả thuyết thị trường hiệu quả (EMH)
Nhưng các nhà nghiên cứu vẫn đặt nhiều nghi vấn, đã khám phá ra rằng hành vi hợp lý không phải lúc nào cũng phổ biến như chúng ta tin. Tài chính hành vi cố gắng hiểu và giải thích làm thế nào mà cảm xúc của con người ảnh hưởng đến các nhà đầu tư trong quá trình ra quyết định của họ. Bạn sẽ ngạc nhiên trước những gì họ đã nghiên cứu được.
[B]Các sự kiện thực tế[/B]
Năm 2001, Dalbar một công ty nghiên cứu dịch vụ tài chính, đã công bố một nghiên cứu mang tên "Phân tích định lượng về hành vi của nhà đầu tư" (Quantitative Analysis of Investor Behavior) kết luận rằng các trung bình nhà đầu tư tầm không đạt được mức lợi nhuận mong muốn từ thị trường. Báo cáo cũng chỉ ra rằng trong khoảng thời gian 17 năm tính đến tháng 12 năm 2000, S & P 500 mang lại lợi nhuận trung bình 16,29% mỗi năm, trong khi nhà đầu tư chỉ đạt lợi nhuận trung bình 5,32% trong cùng kỳ - khác biệt tới 9%!
Cũng trong giai đoạn này, nhà đầu tư trái phiếu bình quân chỉ kiếm được 6,08% lợi nhuận / năm trong khi chỉ số lợi nhuận của Trái phiếu Chính phủ dài hạn đạt 11,83%.
Trong phiên bản năm 2015, Dalbar một lần nữa kết luận rằng các trung bình nhà đầu tư không đạt được mức lợi nhuận của thị trường.
Lý do tại sao điều này xảy ra? Dưới đây là một số giải thích
Lý thuyết hối tiếc (Regret Theory)
Sợ hối tiếc (Fear of regret) hoặc đơn giản là hối tiếc liên quan đến phản ứng cảm xúc mà mọi người trải nghiệm sau khi nhận ra họ đã có lỗi trong việc phán xét. Cụ thể là khi đối mặt với triển vọng bán cổ phiếu, các nhà đầu tư trở bị cảm xúc ảnh hưởng bởi giá mà họ đã mua cổ phiếu.
Vì vậy, sau khi mua họ tránh việc bán cổ phiếu, như là một cách để tránh sự hối tiếc về việc đã đầu tư xấu, cũng như sự xấu hổ khi chấp nhận rằng mình đang thua lỗ. Tất cả chúng ta đều ghét phải thừa nhận mình sai, đúng không?
Những gì nhà đầu tư thực sự cần tự hỏi khi dự tính bán cổ phiếu là: "Hậu quả của việc mua lại cùng một cổ phiếu một lần nữa là gì nếu bán cổ phiếu này rồi, có nên đầu tư cổ phiếu đó một lần nữa không?”
Nếu câu trả lời là "không", đó là thời điểm để bán; nếu câu trả lời là “có” thì kết quả là hối hận khi mua một cổ phiếu thua lỗ và hối tiếc về việc không bán - và một chu kỳ luẩn quẩn xảy ra, tránh hối tiếc này dẫn đến hối tiếc khác.
Lý thuyết hối tiếc cũng có thể đúng đối với các nhà đầu tư chỉ xem xét mua khi cổ phiếu đã tăng giá trị. Một số nhà đầu tư tránh cảm thấy hối tiếc bằng cách làm theo sự khôn ngoan thông thường chỉ mua những cổ phiếu mà mọi người khác mua, hợp lý hóa quyết định của họ với "những người khác đang làm việc đó".
Thật kỳ quặc, nhiều người cảm thấy ít xấu hổ hơn về việc mất tiền vào một cổ phiếu phổ biến mà một nửa thế giới sở hữu hơn là mất tiền trên một cổ phiếu không được biết đến hoặc không được ưa chuộng.
Tính toán cảm tính (Mental Accounting)
Con người có khuynh hướng đặt các sự kiện đặc biệt vào khoang tinh thần và sự khác biệt giữa các ngăn này đôi khi tác động đến hành vi của chúng ta nhiều hơn các sự kiện.
Ví dụ như bạn mua vé đi coi ca nhạc với giá 200 ngàn. Tới nơi bạn lục túi thì thấy vé rớt đâu mất rồi. Bạn bỏ 200 ngàn mua vé mới không? Tài chính hành vi thống kê rằng có khoảng 88% người trong tình huống này sẽ mua lại vé.
Hoặc bạn tới chương trình ca nhạc tự nhiên nhớ rằng để quên vé ở nhà rồi, bạn có mua lại vé không? Chỉ có 40% người trả lời có thể mua một chiếc vé khác. Tuy nhiên, hãy lưu ý rằng trong cả hai kịch bản, bạn sẽ mất 200 ngàn: các kịch bản khác nhau, cùng một lượng tiền, tinh thần khác nhau. Khá ngớ ngẩn, huh?
Một ví dụ đầu tư về Tính toán cảm tính đó là sự ngần ngại bán một khoản đầu tư đã từng có lợi nhuận khổng lồ và bây giờ đang dần giảm tới ngưỡng lỗ. Trong thời kỳ bùng nổ kinh tế và thị trường bò, người ta quen với việc tăng lợi nhuận, dù là trên lý thuyết. Khi sự điều chỉnh thị trường làm giảm giá trị ròng của nhà đầu tư, họ càng do dự hơn khi muốn bán. Họ tạo ra các suy nghĩ trong tiềm thức về lợi nhuận họ đã từng có, khiến cho họ lưỡng lự.
(còn nữa)
*Bài viết thể hiện quan điểm của người viết, không phải người dịch
>> Hôm nay quá xui? Hãy tự hỏi 5 điều bạn có thể đang làm sai trong trading
>> Giao dịch forex giống như làm thợ săn
Nguồn investopedia.com
Giới thiệu sách Trading hay
Giao Dịch Với Phân Tích Liên Thị Trường
Quyển sách cung cấp cách thức giao dịch như các tổ chức tài chính chuyên nghiệp, thông qua việc khám phá bức tranh chung, những tác động trong sự kết nối tổng thể thị trường
Chỉnh sửa lần cuối:
Bài viết liên quan
