[Lớp học cryptocurrency] Bài 21: Hợp đồng thông minh (Smart Contract) là gì?

[Nhật Hoài]

Có rất nhiều khái niệm mới trong thế giới công nghệ Blockchain, một trong số đó là hợp đồng thông minh – smart contract.

Là một công nghệ mới được giới thiệu và phát triển trên nền tảng blockchain, hợp đồng thông minh khó hiểu bởi vì cụm từ này phần nào gây hiểu nhầm về cơ chế hoạt động đằng sau nó.

Trong khi một hợp đồng bình thường vạch ra các điều khoản của một mối quan hệ (thông thường được bảo vệ bởi luật pháp), một hợp đồng thông minh làm cho một mối quan hệ có hiệu lực bằng các mã code điện tử.

Hiểu theo cách khác, hợp đồng thông minh là các chương trình sẽ thực hiện chính xác như những gì chúng được thiết lập ban đầu bởi những con người tạo ra chúng.

Lần đầu tiên xuất hiện vào năm 1993, ý tưởng này ban đầu được giới thiệu bởi chuyên gia về lập trình Nick Szabo như một máy bán hàng tự động trên đường phố. Trong ví dụ của ông, ông mô tả người dùng có thể nạp dữ liệu hay giá trị, và nhận được một món đồ hữu hạn từ máy, trong trường hợp này là một gói snack hay lon nước ngọt.

Trong một ví dụ đơn giản, người dùng Ethereum có thể gửi 10 ether cho một người bạn vào một ngày nhất định sử dụng hợp đồng thông minh. Người dùng sẽ tạo ra một hợp đồng, và thêm dữ liệu vào hợp đồng đó để cho nó thực hiện công việc theo mong muốn.

Ethereum là một nền tảng được xây dựng để tạo ra các hợp đồng thông minh như vậy.

Tuy nhiên các công cụ này không nhằm mục đích sử dụng một cách riêng lẻ tách biệt. Chúng hoàn toàn có khả năng hình thành nhiều khối block cho các ứng dụng phân tán – decentralised app – dapp, và thậm chí các công ty độc lập phân tán – DAO.

Cách hoạt động của hợp đồng thông minh

Cần lưu ý rằng Bitcoin là đồng tiền đầu tiên hỗ trợ các hợp đồng thông minh vì mạng lưới của nó có khả năng chuyển giá trị từ người này sang người khác. Mạng lưới các node chỉ xác nhận các giao dịch chỉ khi vài điều kiện nhất định được thoả mãn.

Tuy nhiên Bitcoin bị giới hạn bởi ứng dụng của nó trong thực tế.

Ngược lại, Ethereum thay thế ngôn ngữ bị giới hạn của Bitcoin bằng thứ ngôn ngữ cho phép các nhà phát triển tự viết nên chương trình của họ.

Ethereum cho phép họ tự viết nên các hợp đồng thông minh hay các ‘đối tác độc lập’, như cách gọi trong whitepaper của Ethereum. Ngôn ngữ này là ‘Turing-complete’, có nghĩa là nó hỗ trợ rất nhiều các chỉ dẫn về máy tính.

Hợp đồng thông minh có thể:

• Hoạt động như các tài khoản ‘đa chữ ký’, để cho tiền chỉ được xài khi một phần trăm số người tham gia hợp đồng đồng ý;
• Quản lý các thoả thuận giữa các bên, ví dụ một bên mua bảo hiểm từ bên kia;
• Hữu dụng với các hợp đồng khác, tương tự với các thư viện phần mềm;
• Lưu trữ thông tin về một ứng dụng như thông tin đăng nhập của máy chủ hay các ghi chú của thành viên.

Sức mạnh từ các con số

Các hợp đồng thông minh có thể gây ảnh hưởng đến các hợp đồng thông minh khác.

Lấy ví dụ nếu ai đó cá cược về nhiệt độ của một ngày hè nắng nóng, việc này sẽ gây ra một chuỗi các hợp đồng được tạo ra. Một hợp đồng có thể sử dụng dữ liệu bên ngoài để dự báo thời tiết, một hợp đồng khác có thể dựa trên kết quả của hợp đồng trước, điều chỉnh để cho kết quả đúng hơn.

Chạy mỗi hợp đồng cần phải thanh toán phí giao dịch ether, phí này phụ thuộc vào lượng tài nguyên máy tính cần dùng.

Như đã giải thích trong bài học trước, các hợp đồng thông minh của Ethereum chỉ được chạy khi một người dùng hay một hợp đồng khác gửi một thông điệp kích hoạt với đủ phí giao dịch.

Máy ảo Ethereum sau đó sẽ thực thi hợp đồng bằng ‘bytecode’, hay một chuỗi các số 0 và 1 mà mạng lưới có thể đọc ghi.

Xem thêm :

>> [Lớp học cryptocurrency] Bài 20: Đào Ethereum như thế nào?

>> Các mô hình giá tiếp diễn thường gặp nhất trên thị trường cryptocurrency