[Lớp học cryptocurrency] Bài 5: Ưu nhược điểm của Bitcoin

[Nhật Hoài]

Bạn đã biết sơ bộ về Bitcoin và nguồn gốc ra đời của nó. Vậy thì Satoshi Nakamoto tạo ra nó nằm mục đích gì? Bitcoin có ưu điểm gì so với tiền pháp định mà được gọi là “tiềm năng”? Nó có nhược điểm không?

Ưu điểm của Bitcoin

Sự tự do nhờ phi tập trung

Bitcoin được tạo ra với mục đích hướng tới sự tự do trong thanh toán. Tự do khỏi các ràng buộc, kiểm soát của các chính phủ, khỏi các thể loại phí và khỏi trách nhiệm của các bên thứ ba. Trong một hệ thống tiền tệ thông thường được vận hành bởi các ngân hàng, tất cả đều bị kiểm soát bởi Chính phủ (tập trung – centralised). Do mạng lưới của Bitcoin là phi tập trung (decentralised) nên nó vận hành nhanh chóng, công bằng và minh bạch hơn. Bitcoin gần như đã được chấp thuận một cách hợp pháp tương tự như tiền pháp định trong thanh toán vào những năm gần đây. Thậm chí trong vài trường hợp bạn có thể mua được nhiều thứ hơn với Bitcoin so với tiền tệ thông thường, điển hình là các thị trường deep-web chỉ chấp nhận Bitcoin để giao dịch.

Sự linh hoạt

Vì Bitcoin là một tiền tệ hoàn toàn làm bằng kỹ thuật số, nên về mặt nghĩa đen chúng ta có thể lưu trữ chúng trong một ổ flash drive (như USB), lưu online hoặc trên các thiết bị điện tử. Bạn sẽ biết thêm về các cách lưu trữ Bitcoin trong các bài viết sau.

Các đồng tiền thuật toán cho phép người dùng tự do chuyển và nhận tiền chỉ với một click trên ví hay một mã scan QR code. Quá trình này diễn ra gần như ngay lập tức, tiền đi từ ví này sang ví khác mà không thông qua bất kỳ bên thứ ba nào, tất cả những gì bạn cần là kết nối mạng.

Phí hoa hồng tự chọn

Sử dụng mạng lưới Bitcoin, người dùng có thể tự chọn mức phí hoa hồng (commission), hoặc chọn không trả phí luôn cũng được. Đương nhiên nếu bạn không trả phí thì giao dịch của bạn sẽ không được ưu tiên xác nhận, bị chờ (pending) rất lâu. Phí giao dịch này các máy đào sẽ nhận như là phần thưởng sau khi thực hiện công việc xác nhận giao dịch. Thông thường người gửi Bitcoin sẽ trả hết phí.

Việc trả phí giao dịch là hoàn toàn tự nguyện và nó là cách để khuyến khích các máy đào thực hiện việc xác nhận nhanh chóng hơn, đảm bảo rằng giao dịch đó sẽ xuất hiện trong block vừa được tạo.

Không PCI (Payment Card Industry)

Sử dụng Bitcoin, chúng ta không cần lệ thuộc vào một hệ thống thẻ thanh toán rườm rà bao gồm thẻ tín dụng, ghi nợ, thẻ trả trước, ví điện tử, ATM và hàng tá loại thẻ khác mà mỗi khi ra đường chúng ta phải xách theo. Mặc dù các loại thẻ có ưu điểm là chúng được kiểm soát kỹ càng bởi ngân hàng và Chính phủ, sự tiện dụng của chúng không thể so được với tiền thuật toán. Sử dụng Bitcoin có nghĩa là không cần thiết phải tuân theo các chuẩn mực PCI, và người dùng có thể mở rộng sang các thị trường mới, nơi mà thẻ tín dụng không dùng được hay lừa đảo cao. Hơn nữa sử dụng Bitcoin tiết kiệm được rất nhiều chi phí và thời gian cho các thủ tục hành chính.

An toàn và bảo mật

Người dùng Bitcoin kiểm soát hoàn toàn các giao dịch của họ, không ai có thể rút tiền khỏi tài khoản của bạn mà không được biết hay đồng ý, và thông tin giao dịch của bạn không thể bị đánh cắp như khi sử dụng các cách thanh toán truyền thống. Bạn còn có thể bảo vệ tiền Bitcoin bằng cách tạo ra các bản sao, đồng bộ và mã hoá. Nói cách khác chỉ bạn chịu trách nhiệm cho tiền của bạn, không ai có thể hack được chúng.

Minh bạch và trung lập

Tất cả các giao dịch cũng như các mẩu thông tin về chúng đều được công khai trên mạng lưới Blockchain. Tuy nhiên do thuật toán của Bitcoin đã mã hoá chúng nên không ai hay tổ chức nào có thể kiểm soát hay thao túng chúng. Mạng lưới là phi tập trung (decentralised), nên Hacker muốn hack được một địa chỉ tài khoản nào thì phải hack được cả hệ thống, đương nhiên là không thể.

Không thể bị làm giả

Một cách phổ biến để làm giả các tài sản kỹ thuật số là sử dụng chúng 2 lần, tức là bạn dùng chúng để mua hàng, xong lại dùng lần nữa. Để giải quyết điều này, Bitcoin cũng như các đồng tiền thuật toán khác dựa vào mạng lưới Blockchain để đảm bảo là mỗi giao dịch đều độc lập và duy nhất.

Nhược điểm của Bitcoin

Mức độ chấp nhận

Bitcoin được chấp nhận và hoàn toàn hợp pháp ở nhiều quốc gia, tuy nhiên nhiều chính phủ vẫn chưa có quy định rõ ràng về việc sử dụng và giao dịch Bitcoin, trong khi các nước khác đã cấm nó hoàn toàn. Hiện nay vấn đề pháp lý xoay quanh Bitcoin vẫn còn mơ hồ, do đó việc sử dụng nó để thanh toán vẫn còn hạn chế.

Mất mã khoá

Khi mở ví đựng Bitcoin, bạn sẽ được cung cấp 2 loại mã khoá: mã công khai và mã cá nhân (cũng là password của ví). Mất hoặc quên mã khoá cá nhân tức là bạn mất toàn bộ số Bitcoin trong ví. Tuy nhiên một số ví hiện nay có chức năng đồng bộ và hồi phục lại ví khi quên mã khoá, cũng cần người dùng phải thiết lập khi mới mở ví, điển hình là Ví Exodus.

Độ biến động lớn

Giá Bitcoin có biên độ biến động cực kỳ lớn, đã trải qua các chu kỳ tăng giảm vô cùng phức tạp và tạo đỉnh mới/đáy mới liên tục. Giá trị của nó khó đoán, thay đổi nhiều và mạnh, gần đây hay bị các nhà phân tích coi là bong bóng tài chính.

Xem thêm:

>> [Lớp học cryptocurrency] Bài 4: Bitcoin là gì? Ai tạo ra Bitcoin?