Trước bất kỳ cuộc khủng hoảng nào, FED & thị trường cũng có rất nhiều "Kinh nghiệm".
"It's different this time"
Về lãi suất:
- Thực trạng hiện giờ ở các nước phát triển (rộng ra là toàn cầu): Mức lãi suất cho vay đang ở rất thấp. Điều này không chỉ bị tác động bởi tính chu kỳ, mà còn bởi một vấn đề khác khó khăn hơn: Lợi suất dài hạn giảm. Lợi suất dài hạn giảm nghĩa là tăng trưởng & tăng năng suất tự nhiên chậm đi, có ít cơ hội đầu tư mang lại lợi nhuận cao so với thời kỳ trước. Nó thể hiện qua việc lãi suất cho vay giảm xuống để giảm chi phí vốn, khuyến khích cho vay & mở rộng kinh doanh trở lại.
- Theo lẽ tự nhiên, vốn thừa từ các nước phát triển (nhưng với tốc độ tăng trưởng giảm) sẽ phải chảy qua những quốc gia phát triển nhanh, đói vốn và sẵn sàng chấp nhận mức lãi suất cao. Việc các ngân hàng tw phải dùng đến những kích thích kinh tế bất thường (bơm lượng tiền khổng lồ, lãi suất âm) trong thời gian dài như vậy cho thấy một sự phân bổ nguồn vốn không hợp lý. Đây là hậu quả của việc thừa cung thiếu cầu, nguồn vốn quá nhiều nhưng quá ít chỗ cho lợi nhuận tốt, sự phân bổ bất hợp lý này đẩy giá tài sản lên cao. (giống như việc một công ty không tăng trưởng được nữa, bắt đầu dùng tiền thừa mua lại cổ phiếu đẩy giá cổ phiếu lên cao, đầu tư ngoài ngành, mua bđs,...).
Tăng trưởng kinh tế Mỹ:
- Nếu anh nhìn vào TTCK Mỹ để nói rằng nền kinh tế Mỹ tăng trưởng tốt, thì anh đã rất sai.
Lợi nhuận đã không tăng, kể từ cuối nhiệm kỳ của Obama. Chính xác là sau khi FED ngừng QE. Lợi nhuận trước thuế giảm dần, và lợi nhuận sau thuế đi ngang (nhớ rằng TT.Trump đã thực hiện cắt giảm thuế).
Trên thực tế, theo số liệu khảo sát của ISM, nền kinh tế Mỹ - với các ngành sản xuất - đã suy giảm liên tục từ cuối năm 2018 (cùng với sự suy giảm của ngành sản xuất trên toàn thế giới) & bước vào suy thoái từ tháng 9 năm ngoái.
Về chính sách
Đằng sau giai đoạn kết thúc QE và bình thường chính sách tiền tệ, nâng lãi suất và thu hẹp balance sheet của FED trong giai đoạn 2016-2018, là một nền kinh tế tăng trưởng = nợ và thâm hụt ngân sách.
View attachment 136754
View attachment 136755
View attachment 136756
View attachment 136757
View attachment 136758
View attachment 136759
Trong khi các nước Châu Âu tích cực thu hẹp chính sách tài khóa và ECB vẫn giữ nguyên nới lỏng chính sách tiền tệ, điều ngược lại đã xảy ra ở Mỹ. Điều này có thể giải thích cho sự mạnh lên của đồng đô la.
Nhưng nó cũng đặt Mỹ vào tình trạng tương đối khó khăn, khi thâm hụt ngân sách đòi hỏi phải được tài trợ bởi một lượng lớn tiền (bán TPCP). Số nợ này phần lớn được tài trợ bởi 3 nguồn cho vay lớn là các tổ chức tư nhân bên trong nước Mỹ, nước ngoài và FED. Từ sau khủng hoảng tài chính, tốc độ mua nợ CP Mỹ của nước ngoài đã chậm lại, thể hiện qua cơ cấu nợ nước ngoài/tổng nợ giảm dần.
Khi thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt + bán TPCP, tiền sẽ bị rút dần khỏi các tổ chức trong nước. Sự kiện trên thị trường Repo thể hiện rõ sự thiếu thanh khoản, buộc FED phải nhảy vào giải cứu. Từ thời điểm đó the Fed liên tục bơm thanh khoản qua kênh Repo và mua Trái phiếu.
View attachment 136760
Và như vậy, Fed đã quay trở lại trò chơi cũ với các central bank khác.
View attachment 136761
Và một vấn đề xảy ra nữa trong lúc Fed bình thường hóa balance sheet và chính sách tiền tệ thì thâm hụt chi tiêu kéo theo nợ tăng, đó là tăng nợ (đường đỏ, % thay đổi so cùng kỳ) + tăng lãi suất (đường lá cây, fed fund rate, gần với lãi trái phiếu) làm tăng áp lực trả lãi của CP Mỹ (đường xanh lam, % thay đổi so cùng kỳ). Áp lực từ chi phí lãi suất thường đến sau một vài năm bội chi và nợ tăng mạnh.
View attachment 136762
Về tỷ lệ unemployment đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ 50 năm trước. Nhưng nếu so sánh với tỷ lệ unemploy tự nhiên giảm dần, thì nó chỉ ở gần ngưỡng dưới chứ còn xa mới đến thấp nhất 50 năm.
View attachment 136763
Biểu đồ này cho thấy một sự bất thường nữa trong 2 nhiệm kỳ vừa qua, kể từ khi FED ngừng QE, thâm hụt liên bang/GDP tăng lên. Để đổi lấy 5 năm lợi nhuận doanh nghiệp đi ngang?
Điều bất thường ở đây là trong quá khứ, ngân sách chỉ thâm hụt trong thời kỳ khủng hoảng hoặc chiến tranh.
Như vậy giả sử có một cuộc khủng hoảng kinh tế xảy ra lúc này, thì ngân hàng TW & chính phủ liên bang sẽ hành động ra sao với những công cụ và tình thế hiện tại?
View attachment 136764
