Đường cong lợi suất tiếp tục phát tín hiệu cảnh báo đỏ, tại sao thị trường không lo sợ?

Đường cong lợi suất tiếp tục báo hiệu một cuộc suy thoái đang đến gần, nhưng các nhà đầu tư đang nhìn xa hơn vào tương lai và bỏ qua nó.

Tình trạng đảo ngược đường cong lợi suất hiện tồi tệ ra sao?

Trong gần một năm, kể từ tháng 7 năm ngoái, biểu đồ thể hiện lãi suất đối với các kỳ hạn khác nhau của Kho bạc Hoa Kỳ đã dốc xuống. Điều đó có nghĩa là lợi tức của nợ dài hạn thấp hơn so với nợ ngắn hạn. Đó là sự đảo ngược của mô hình bình thường được gọi là sự đảo ngược của đường cong lợi suất. Trong điều kiện bình thường, lãi suất dài hạn thường cao hơn vì nhìn chung có nhiều sự không chắc chắn trong dài hạn hơn so với ngắn hạn, vì vậy các nhà đầu tư trái phiếu có xu hướng yêu cầu lãi suất cao hơn để cho vay trong thời gian dài hơn.

Và khi đường cong lợi suất đảo ngược, đó có thể là dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư kỳ vọng mức lãi suất cao hơn để bù đắp cho rủi ro đang gia tăng trong ngắn hạn. Điều đáng nói là đường cong lợi suất đảo ngược đã xảy ra trước mọi cuộc suy thoái của Hoa Kỳ kể từ những năm 1950.

Lợi suất trái phiếu kho bạc 2 năm cao hơn 1 điểm phần trăm so với trái phiếu 10 năm, mức chênh lệch lớn nhất kể từ đầu tháng 3, sau cú sụp của ngân hàng SVB, trong khi đó, trái phiếu kho bạc 6 tháng có lợi tức cao nhất trên đường cong, ở mức 5,45% — so với 3,71% của trái phiếu 10 năm.
Một sự đảo ngược lớn như vậy đã không xảy ra kể từ những năm 1970 và 1980, một thời kỳ lạm phát cao và lãi suất tăng dẫn đến một số cuộc suy thoái.


Theo Dữ liệu Thị trường Dow Jones, sự đảo ngược của lợi suất 2 năm và 10 năm xảy ra trước thời kỳ suy thoái ít nhất là 7 tháng hoặc nhiều nhất là 2 năm, do đó suy thoái kinh tế có thể không còn xa. Một mô hình xác suất suy thoái từ Cục Dự trữ Liên bang New York sử dụng chênh lệch lợi suất 3 tháng/10 năm hiện chỉ ra 71% khả năng xảy ra suy thoái trong 12 tháng tới.

Thị trường tin rằng suy thoái sẽ không nghiêm trọng

Tuy nhiên, đường cong lợi suất đảo ngược không nói lên điều gì về mức độ nghiêm trọng của một cuộc suy thoái sắp tới. Khả năng phục hồi của thị trường chứng khoán vào năm 2023 bất chấp tín hiệu cảnh báo của đường cong lợi suất có thể là do kỳ vọng chung của các nhà đầu tư rằng một cuộc suy thoái tiềm tàng vào cuối năm nay hoặc năm 2024 sẽ không nghiêm trọng. Điều tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng nhỏ ngành ngân hàng khu vực dường như đã đi qua và không có dấu hiệu rõ ràng nào về bong bóng tài sản sắp nổ hay khủng hoảng tín dụng sắp xảy ra.

Nền kinh tế Hoa Kỳ có thể phải chịu một vài quý suy giảm tổng sản phẩm quốc nội, nhưng suy thoái sẽ không nghiêm trọng như các cuộc suy thoái gần đây do Covid-19 gây ra hoặc cuộc khủng hoảng tài chính 2008-2009, theo suy nghĩ này, thu nhập của các công ty sẽ được giữ ở mức cao. Các nhà đầu tư dường như cũng tự tin rằng lạm phát sẽ tiếp tục giảm xuống mức mục tiêu 2% của Fed trong các quý tới.

“Đường cong lợi suất trái phiếu kho bạc kể một câu chuyện quan trọng nhưng chưa đầy đủ về nguy cơ suy thoái sắp xảy ra của nền kinh tế Hoa Kỳ,” Nicholas Colas của DataTrek Research bình luận. “Chính sách tiền tệ được thắt chặt một cách có mục đích vào lúc này vì thị trường lao động mạnh vẫn đang gây áp lực lạm phát. Và mức độ chênh lệch lợi suất trái phiếu kỳ hạn 3 tháng/10 năm và 2 năm/10 năm đang ở các mức bất thường chỉ đơn giản là cách FED giải quyết vấn đề.”


Colas lập luận: Sức mạnh của thị trường lao động Mỹ đang thúc đẩy phần nào lạm phát và có thể làm giảm tác động của một nền kinh tế đang chậm lại (theo ý muốn của FED), dẫn đến một cuộc suy thoái nhẹ và tương đối ngắn. Điều đó mang lại cho các nhà đầu tư đủ tự tin để tập trung vào sự phục hồi ở khía cạnh khác—xét cho cùng thì cổ phiếu cũng hướng tới tương lai—và phớt lờ cảnh báo của đường cong lợi suất.

“Theo quan điểm của chúng tôi, các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán phần lớn đang “làm ngơ” tín hiệu suy thoái kinh điển này,” Chris Senyek của Wolfe Research bình luận. Tính đến thứ Ba, S&P 500 đã tăng 13% từ đầu năm đến nay.

Sự bất thường của đường cong lợi suất sẽ còn kéo dài

Đường cong lợi suất vẫn có thể dốc hơn nữa và vẫn bị đảo ngược trong một thời gian. Dự báo trung bình của các quan chức Fed sau cuộc họp gần đây nhất của họ cho thấy lãi suất sẽ tăng thêm 0,5% nữa trong năm nay, điều này có thể đẩy lãi suất trái phiếu ngắn hạn lên cao hơn. Trong khi đó, một số yếu tố cơ bản lại đang khiến lợi suất của các khoản nợ dài hạn ở mức thấp.

Steven Ricchiuto, nhà kinh tế trưởng về Mỹ tại Mizuho Securities USA, viết: “Phần cuối của đường cong lợi suất đang bị kìm hãm so với lạm phát do thanh khoản dư thừa trên thị trường và nguy cơ cao tái xuất hiện giảm phát toàn cầu. Tăng trưởng của Trung Quốc tiếp tục giảm so với kỳ vọng và dịch Covid đã không đảo ngược được nguồn cung hàng hóa khiến nó có thể giao dịch dư thừa trong nền kinh tế toàn cầu.”

Lãi suất dài hạn thấp liên tục cũng có tác dụng chống lại các đợt tăng lãi suất của Fed, ủng hộ lập trường “lãi suất cao hơn trong thời gian dài hơn” của họ. Thông thường, đường cong sẽ không đảo ngược khi suy thoái xảy ra khi thị trường định giá nhiều khả năng Fed sẽ cắt giảm lãi suất ngắn hạn chuẩn để hỗ trợ nền kinh tế. Nhưng nếu suy thoái kinh tế nông và lạm phát vẫn tăng, Fed có thể sẽ cắt giảm chậm hơn, Ricchiuto viết.

Ông nói: “Điều này có nghĩa là đường cong sẽ tiếp tục đảo ngược không chỉ cho đến khi cuộc suy thoái bắt đầu mà còn trong suốt thời gian suy thoái. Mức độ đảo ngược cũng có thể trở nên tồi tệ hơn theo thời gian.”

Việc đảo chiều kéo dài sẽ tiếp tục gây áp lực lên mô hình kinh doanh cốt lõi của các ngân hàng là đi vay trong ngắn hạn và cho vay trong dài hạn – chẳng hạn như nhận tiền gửi của khách hàng để gia hạn các khoản thế chấp – nhưng nó không gây khó chịu cho các nhà đầu tư chứng khoán. Họ đang nhìn về phía trước những gì tiếp theo.