Hiểu kỹ hơn về hiện trạng Quỹ phục hồi, khả năng nào trong hội nghị thượng đỉnh EU cuối tuần này?

Đối với đồng EUR, nhân tố dẫn dắt quan trọng nhất trong thời gian gần đây chính là Quỹ phục hồi Châu Âu, Hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra vào Thứ sáu và Thứ bảy này sẽ thảo luận về số phận của Quỹ, vậy hiện trạng nó đang thế nào và khả năng tiếp theo ra sao, mời anh em cùng xem bài phân tích từ ING.
-----

Theo quan điểm của chúng tôi (ING), có lẽ tin tức quan trọng nhất trong những ngày gần đây liên quan đến Quỹ phục hồi là Đức dường như rất quyết tâm để đưa nó vào thực tiễn (Đức đang giữ chức Chủ tịch luân phiên EU).

Phải thừa nhận rằng, vẫn còn nhiều vấn đề còn bỏ ngỏ và một số nhà quan sát đã nghi ngờ về tính khả thi của bất kỳ thỏa thuận nào. Chúng tôi thì lạc quan hơn. Các nhà lãnh đạo EU đã đi một chặng đường dài về một số vấn đề rất nhạy cảm. Thực tế là hiện nay đã có sự nhất trí rộng rãi về việc hỗ trợ cho các quốc gia chịu thiệt hại nặng nề nhất trong cuộc khủng hoảng Covid-19 hiện tại.


Chỉ trong tháng 10 năm ngoái, các kế hoạch cho ngân sách eurozone đã được đàm phán giảm xuống 17 tỷ euro ít ỏi cho khoảng thời gian từ 2021-2027. Nhưng vào cuối tuần này, các nước đang tranh luận về việc đạt được thỏa thuận cho một quỹ hồi phục gấp nhiều chục lần con số đó.

Trong lần họp này, một sự đồng thuận chính trị về các nguyên tắc cơ bản của Quỹ phục hồi EU vẫn khả thi, mặc dù để có được con dấu phê duyệt cuối cùng thì có thể cần một/nhiều vòng đàm phán khác vì nó sẽ liên quan đến nhiều vấn đề khó khăn hơn, bao gồm cả các cuộc đàm phán về ngân sách cho EU.

Một thỏa thuận ngay trong tuần này là rất ít khả năng, tuy nhiên bất kỳ dấu hiệu nào của sự tiến triển hơn nữa đối với các vấn đề còn tranh cãi vẫn sẽ được xem là tích lực cho khu vực và đồng euro.

Các điểm quan trọng nhất đang được chú ý là gì?

Kế hoạch của Ủy ban Châu Âu về quỹ phục hồi trị giá 750 tỷ euro đã được Hội đồng châu Âu sửa đổi phần nào, nhưng nhìn chung, đề xuất hiện đang được đàm phán là gần giống với kế hoạch của Ủy ban.


Như đã biết ở thời điểm này, các nước đang phản đối gồm Hà Lan, Đan Mạch, Thụy Điển, và Áo, những nước này nói chung là thận trọng trong việc chia sẻ gánh nặng. Đồng thời, hãy nhớ rằng đề xuất ban đầu của Pháp-Đức chỉ là một khoản tài trợ trị giá 500 tỷ EUR. Các vấn đề chính được thảo luận hiện tại gồm: quy mô, điều kiện, các khoản trợ cấp so với các khoản vay, và kiểm soát giải ngân.

Về qui mô: các nước phản đối muốn kích thước nhỏ hơn so với kế hoạch. Hiện không có mức chỉ định được đưa ra bởi 4 nước phản đối, nhưng họ nói khoản tiền 750 tỷ euro là không có cơ sở. Pháp và Đức đã đề xuất 500 tỷ EUR, do đó, mức thỏa hiệp có thể có thể vào khoảng 600 tỷ euro với sự kết hợp giữa các khoản tài trợ và khoản vay.

Về quy trình giải ngân: Theo đề xuất của Hội đồng Châu Âu, mỗi lần giải ngân cần có một đợt bỏ phiếu đa số, trong khi 4 nước phản đối muốn thấy được muốn một sự nhất trí toàn thể. Tuy nhiên, điều này dường như không có quá nghiêm trọng vào lúc này.

Về điều kiện: Đây có thể là ‘nút thắt’ khó mở nhất vào lúc này. Đề xuất hiện tại của hội đồng là đề nghị đánh giá các kế hoạch theo sự thống nhất với các khuyến nghị cụ thể theo đặc điểm quốc gia dựa trên tiêu chí đánh giá kinh tế 6 tháng của EU. Các nước phản đối thì muốn thấy kế hoạch cải cách gắn liền với việc giải ngân. Hiện tại có 2 khả năng lớn nhất nếu có thỏa hiệp:

• Một là: Sự thỏa hiệp về một mô hình trong đó việc giải ngân bắt đầu bằng các khoản tài trợ, và các đánh giá hàng năm sẽ xác định sự pha trộn giữa các khoản tài trợ và các khoản vay dựa trên các điều kiện cải cách.

• Hai là: Sự thỏa hiệp về một mô hình trong đó các khoản giải ngân bắt đầu dưới dạng các khoản vay nhưng được chuyển thành các khoản trợ cấp nếu các điều kiện được đáp ứng.

Về vấn đề tài trợ và vay: Đây là một vấn đề vẫn đang được thảo luận kể từ khi Quỹ được đề xuất. Các nước phản đối ưu tiên các khoản vay, các khoản tài trợ chỉ được duyệt với các điều kiện nghiêm ngặt. Theo quan điểm của ING, vấn đề này có thể được thương lượng xuống mức 50-50, và với kích thước dự đoán (600 tỷ) thì số tiền tài trợ vẫn rất lớn.

Điều gì sẽ tạo nên thành công tại hội nghị lần này?

Với các phân tích trên thì có vẻ rất nhiều kết quả khác nhau trong hội nghị lần này có thể được kỳ vọng. Việc quy mô của quỹ bị cắt giảm có thể xem là tiêu cực, nhưng bất kỳ sự đồng thuận nào cũng được xem là đánh dấu bước tiến cho sự hội nhập và chia sẻ gánh nặng tại khối (tức có lợi cho đồng EUR).

Nếu không đạt được thỏa thuận nào tại hội nghị lần này, đây không hẳn là một sự thất vọng. Cũng có thể cần nhiều cuộc đàm phán hơn trong mùa hè, vì vậy điều này không có nghĩa là một thỏa thuận đã nằm ngoài tầm với. Nó đơn giản chỉ làm giảm cơ hội cho một kết quả đầy tham vọng và có thể khiến thời hạn để Quỹ đi vào thực tế lâu hơn.

Một thỏa hiệp có thể có theo quan điểm của ING là về vấn đề tài trợ và vay. Như đã nêu ở trên, bất kỳ loại thỏa thuận chính trị nào vào cuối tuần này sẽ được coi là một thành công. Tuy nhiên, bình luận của Thủ tướng Đức Angela Merkel vào tuần này rằng “việc giải quyết thỏa thuận có thể mất thời gian đến cuối mùa hè” là một cảnh báo rõ ràng cho những người đang kỳ vọng quá nhiều vào hội nghị này.