[Quan điểm] Đồng USD đang tàn lụi?! Vẫn chưa đâu!

Các tiêu đề giống như những tiêu đề dưới đây khiến một số người tin rằng “cái chết” của đồng đô la Mỹ có thể sắp đến:

• Trung Quốc, Brazil đạt được thỏa thuận để từ bỏ đồng đô la trong trao đổi thương mại- Barron's 3/2023
• Trung Quốc hoàn tất giao dịch LNG thanh toán bằng đồng nhân dân tệ đầu tiên – Reuters 3/2023
• Đô la Mỹ đánh mất ngôi vương – Financial Times 2/2023

Tuy nhiên, các tiêu đề như trên không phải mới, thay vào đó nó đã xuất hiện từ rất lâu:

• Sự biến mất của đồng USD đang diễn ra – Economist 12/2004
• Vì sao triều đại của đồng đô la sắp kết thúc – Wall Street Journal 3/2011
• Đồng USD đang mất đi trạng thái dự trữ toàn cầu – CNBC 9/2013

Đối với những người lo ngại rằng đồng nhân dân tệ của Trung Quốc, Bitcoin hoặc một số loại tiền tệ khác sẽ chiếm lấy ngai vàng của đồng đô la với tư cách là đồng tiền dự trữ của thế giới, thì hãy quên nó đi bởi điều đó sẽ không thể sớm xảy ra.

Có bốn lý do quan trọng giải thích tại sao đồng đô la sẽ không sớm mất trạng thái dự trữ toàn cầu. Chúng ta sẽ xem xét chi tiết điều đó trong phần sau của bài, còn bây giờ hãy cùng xem qua lịch sử ngắn gọn về các loại tiền tệ dự trữ và ý nghĩa của chúng. Thông tin cơ bản này sẽ cho phép bạn đánh giá đúng hơn vấn đề với đồng đô la và lý do tại sao đồng đô la “không thể chết” trong tương lai gần.

Lịch sử của đồng đô la và tiền tệ dự trữ

Khi các nhà thám hiểm bắt đầu chèo thuyền vòng quanh thế giới vào những năm 1400, nhu cầu về một loại tiền tệ chung đã tăng lên gấp bội để tạo thuận lợi cho thương mại toàn cầu. Kể từ đó, các mạng lưới thương mại quốc tế đã phát triển mạnh mẽ và nhu cầu về một loại tiền tệ mà tất cả các bên thương mại chấp nhận đã trở nên phổ biến.

Một loại tiền tệ được các đối tác thương mại chấp nhận làm giảm bớt nhu cầu trao đổi hàng hóa lấy hàng hoá. Trao đổi hàng hoá chỉ hoạt động nếu cả hai bên đều có thứ gì đó có giá trị mà bên kia muốn. Nếu không, một đối tác sau đó phải chuyển hàng hóa mà họ nhận được để trao đổi sang một đối tác thương mại khác. Điều này có thể gây khó xử và tốn kém khi xử lý hàng hóa lớn hoặc cồng kềnh. Nó cũng chứa đầy những rủi ro như hư hỏng, trộm cắp và hỏa hoạn, trong số các vấn đề khác.

Đồng tiền dự trữ sẽ giải quyết tất cả, nó cho phép người bán chấp nhận tiền tệ để đổi lấy hàng hóa, giữ tiền tệ một cách dễ dàng và an toàn, sau đó sử dụng nó một cách thuận tiện để mua hàng hóa từ một bên khác.

Như biểu đồ bên dưới cho thấy, tám loại tiền tệ dự trữ đã tồn tại từ năm 1250. Mỗi loại tiền tệ trước khi đồng đô la xuất hiện đều đã mất đi vị trí thống trị trong dự trữ toàn cầu vì các bất cập tài chính. Và xét theo chiều dài lịch sử, đồng USD có vai trò là đồng tiền dự trữ của thế giới chưa được lâu.

Hiệp định Bretton Woods

Trước đồng đô la, Bảng Anh là đồng tiền dự trữ của thế giới. Vương quốc Anh là nước xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ lớn nhất và có hệ thống ngân hàng, dịch vụ bảo hiểm và thị trường hàng hóa tiên tiến nhất. Sức mạnh quân sự của họ cũng giúp ích cho vị thế đồng GBP.

Tuy nhiên, sau đó gánh nặng tài chính của Vương quốc Anh từ Thế chiến I và II đã buộc họ phải từ bỏ bản vị vàng và suýt phá sản. Vào cuối Thế chiến II, quân Đồng minh nhận ra rằng tăng trưởng kinh tế bền vững sau chiến tranh, thời kỳ tái thiết và hoà bình đòi hỏi một loại tiền tệ ổn định hơn.

Năm 1944, tại một hội nghị của các nhà lãnh đạo thế giới ở Bretton Woods, New Hampshire, đồng đô la đã trở thành đồng tiền dự trữ của thế giới.

Đồng đô la đang đi theo con đường của các loại tiền tệ khác

Các quốc gia nước ngoài tích lũy và chi tiêu đô la thông qua thương mại. Họ giữ thêm đô la để quản lý nền kinh tế của họ và hạn chế những cú sốc tài chính. Những đồng đô la này được gọi là dự trữ vượt mức, được đầu tư chủ yếu vào các khoản đầu tư bằng đồng đô la Mỹ, từ tiền gửi ngân hàng đến chứng khoán Kho bạc Hoa Kỳ và nhiều loại chứng khoán tài chính khác. Khi nền kinh tế toàn cầu mở rộng và nhiều hoạt động thương mại diễn ra, thì cần phải có thêm nhiều hơn nữa những đồng USD. Kết quả là dự trữ đô la nước ngoài tăng lên và nó được cho vay trở lại nền kinh tế Mỹ.

Việc các quốc gia khác cho Hoa Kỳ vay dẫn đến việc tài trợ rẻ hơn và dễ dàng hơn cho chính phủ Hoa Kỳ, các tập đoàn và công dân của Hoa Kỳ. Và đồng thời nó khiến số nợ đã tăng lên vượt quá khả năng thanh toán của Mỹ.


Để giúp giảm bớt áp lực của việc sử dụng đòn bẩy quá mức nghiêm trọng, Fed đã quản lý lãi suất thấp hơn so với các nước khác. Chính sách tiền tệ nới lỏng, bao gồm QE và lãi suất thực âm, thúc đẩy hành vi đầu cơ hơn là đầu tư hiệu quả. Do đó, tăng trưởng kinh tế tiếp tục xấu đi, khiến nợ trở nên nặng nề hơn và đòi hỏi các chính sách tiền tệ dễ dàng hơn. Vòng luẩn quẩn của nợ và tăng trưởng có giới hạn của nó. Tuy nhiên, khác với Anh, Pháp bị phá sản trước đồng USD, hiện chưa có đồng tiền nào thay thế xứng đáng vị thế của USD.



Kết luận

Thời kỳ hoà bình và thịnh vượng diễn ra sau hai cuộc chiến tranh thế giới và suy thoái toàn cầu, thế giới sẽ cần một đồng tiền dự trữ mạnh và USD phù hợp với các yêu cầu vào thời điểm năm 1944 đó, đến giờ nó vẫn vậy.

Hệ thống pháp quyền, thị trường tài chính linh hoạt, sức mạnh kinh tế và quân sự là những đặc điểm mà chỉ đồng đô la mới có vào thời điểm đó.

Trong khi nhiều năm tương đối hòa bình và thịnh vượng đã diễn ra trong 85 năm qua, bối cảnh kinh tế và sức mạnh quân sự đã thay đổi. Mặc dù có nhiều sai sót với nền kinh tế Hoa Kỳ và đồng đô la nhưng đến hiện tại vẫn chưa có ứng viên thay thế đủ khả thi.

Người ta thường nói đồng USD là “chiếc áo sạch nhất trong đống đồ bẩn”, và việc bàn tán về ngày tàn của đồng USD trong ngắn hạn một lần nữa có thể được chứng minh là sai lầm.

Tham khảo: Investing