Thiên kiến nhận thức có thể tác động đến quyết định giao dịch của trader như thế nào?

Xin chào cả nhà!

Sau đây là bài đăng trên trang entrepreneur.com của Yvan Byeajee - một trader dày dặn kinh nghiệm với 2 thập kỷ giao dịch trên thị trường tài chính nhé mọi người.


Yvan cũng là một nhà giáo dục tâm lý giao dịch, đồng thời là một giáo viên và học viên thiền định lâu năm. Anh ấy mang đến một góc nhìn độc đáo dựa trên chánh niệm cho cả tâm lý giao dịch và đầu tư.



Bạn có phải là trader đang tìm cách cải thiện kỹ năng giao dịch và gia tăng lợi nhuận của mình?

Bạn có biết rằng, những thiên kiến nhận thức có thể tác động đáng kể đến các quyết định giao dịch của bạn?

Thiên kiến nhận thức là lối suy nghĩ cố hữu xảy ra khi con người xử lý thông tin và chúng ngăn cản chúng ta hiểu chính xác thực tế, ngay cả khi chúng ta được cung cấp dữ liệu và bằng chứng cần thiết để hình thành quan điểm chính xác hơn.

Hãy cùng xem một số thiên kiến nhận thức mà các trader và nhà đầu tư thường mắc phải, và sau đó tôi sẽ cho bạn biết bạn cần làm gì để hạn chế chúng.


Thiên kiến tiêu cực (Negativity bias): Đề cập đến xu hướng coi trọng thông tin tiêu cực hơn thông tin tích cực.

Thiên kiến ám ảnh về mất mát (Loss aversion bias): Đề cập đến xu hướng các trader thích tránh né thua lỗ hơn là thu được lợi nhuận tương đương. Nói cách khác, về mặt tâm lý, nỗi đau mất mát mạnh gấp đôi niềm vui bạn nhận được từ lợi nhuận. Và thiên kiến này có thể khiến các trader hành xử phi lý.

Nguỵ biện con bạc (Gambler's fallacy): Đề cập đến niềm tin rằng, các sự kiện trong tương lai bị ảnh hưởng bởi các sự kiện trong quá khứ, trong khi trên thực tế, chúng độc lập.

Thiên kiến xác nhận (Confirmation bias): Đề cập đến xu hướng tìm kiếm thông tin xác nhận niềm tin đã có từ trước và bỏ qua những thông tin mâu thuẫn với chúng.

Thiên kiến nhận thức muộn (Hindsight bias): Đề cập đến xu hướng tin rằng các sự kiện trong quá khứ dễ đoán hơn so với thực tế.

Thiên kiến mỏ neo (Anchoring bias): Đề cập đến xu hướng dựa quá nhiều vào thông tin đầu tiên gặp phải khi đưa ra quyết định.

Hiệu ứng đoàn tàu (Bandwagon effect): Đề cập đến xu hướng làm hoặc tin vào những điều mà nhiều người khác cũng làm hoặc tin như vậy.

Thiên kiến quá tự tin (Overconfidence bias): Đề cập đến xu hướng đánh giá quá cao khả năng của một người hoặc tính chính xác của niềm tin và phán đoán của một người.

Thiên kiến do những tác động gần đây (Recency bias): Đề cập đến xu hướng cân nhắc các sự kiện gần đây nhiều hơn các sự kiện trước đó.

Thiên kiến vị kỉ (Self-serving bias): Đề cập đến xu hướng gán các sự kiện tích cực cho tính cách hoặc hành động của chính mình và các sự kiện tiêu cực cho các yếu tố bên ngoài.

Còn nhiều thiên kiến nhận thức nữa, nhưng trên đây là một số thiên kiến liên quan trong một lĩnh vực như trading. Chúng xuất hiện trong bức tranh và cấu trúc cách chúng ta nhận thức thông tin trên thị trường, thường là theo những cách không tốt cho lợi nhuận của chúng ta.

Tại sao bạn không thể loại bỏ hoàn toàn những thiên kiến nhận thức?

Những thiên kiến nhận thức chính là nội tại đối với suy nghĩ và nhận thức của con người, và điều quan trọng cần nhớ là, việc ý thức về những thiên kiến này không nhất thiết giúp bạn thoát khỏi chúng.

Là một trader, phương pháp giao dịch của bạn phải bao gồm các cơ chế nhằm hạn chế những thiên kiến như vậy, nếu không, bạn sẽ liên tục tự "bắn vào chân mình" - và tính nhất quán của bạn sẽ chẳng đi đến đâu cả.

Một lần nữa, bạn không thể tự loại bỏ những thiên kiến nhận thức. Một số người dường như nghĩ rằng bạn có thể, nhưng xin phép cho tôi nói điều này:

"Bản thân việc không nhìn thấy những thiên kiến của bạn đã là một thiên kiến (thiên kiến điểm mù - blind spot bias - xu hướng nhận ra những thiên kiến ở người khác, trong khi không nhìn thấy những thiên kiến trong chính chúng ta)."

Những thiên kiến chỉ đơn giản là cách chúng ta nhìn nhận và suy nghĩ về thế giới. Chúng là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, tác động của chúng có thể được giảm nhẹ.

Thế giới là một nơi phức tạp và chúng ta liên tục bị tấn công bởi đủ loại thông tin đến từ 5 giác quan của mình. Về điều này, tôi đã đọc một ước tính rằng, có khoảng 11 triệu bit mỗi giây thông tin có sẵn cho các giác quan của chúng ta trên từng khoảnh khắc. Nghiên cứu cũng cho chúng ta biết rằng bộ não của chúng ta có một lượng thông tin hạn chế mà nó có thể nhận biết ở cấp độ có ý thức và con số đó là khoảng 50 bit mỗi giây. Đó là một sự chênh lệch lớn, phải không? 11 triệu bit có sẵn và chỉ 50 bit được nạp vào...

Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi điều này đồng nghĩa với việc có một lượng lớn các quá trình sàng lọc đang diễn ra bên trong bộ não của chúng ta. Chính điều này tạo thành thói quen trong cách chúng ta nhìn nhận và suy nghĩ về mọi thứ. Chúng ta liên tục lọc thông tin và chọn những thông tin phù hợp với thế giới quan của chúng ta.


Và chưa dừng lại ở đó. Trong mớ hỗn độn thông tin có sẵn cho các giác quan của chúng ta, nó còn có sự không chắc chắn nữa. Ý tôi là, có rất nhiều câu hỏi quan trọng về thực tại mà chúng ta không biết câu trả lời, và việc thiếu sự chắc chắn đó là điều làm phiền chúng ta. Do đó, chúng ta phải lấp đầy những lỗ hổng bằng những câu chuyện của chính mình và ánh xạ tất cả vào các mô hình tinh thần hiện có của chúng ta.

Đôi khi, một số thông tin chúng ta lọc ra thực sự hữu ích và tâm trí của chúng ta lấp đầy những khoảng trống bằng thông tin nó đã biết. Tuy nhiên, đó chỉ là dăm ba lần mà thôi.

Để hành động nhanh chóng trong một thế giới đầy rẫy những mối nguy hiểm, bộ não của chúng ta cần đưa ra những quyết định trong tích tắc có thể ảnh hưởng đến cơ hội sống sót của chúng ta. Nhưng những quyết định và phản ứng nhanh chóng thường phản tác dụng vì phần lớn thời gian chúng bắt nguồn từ sự thoả mãn cảm xúc trong ngắn hạn. Và những thoả mãn cảm xúc trong ngắn hạn thường đi ngược lại mục tiêu dài hạn của chúng ta - những gì lý trí của chúng ta biết là tốt cho chúng ta.

Làm thế nào để hạn chế ảnh hưởng của những thiên kiến nhận thức?

Có nhiều cách để hạn chế ảnh hưởng của những thiên kiến nhận thức và cải thiện hiệu suất giao dịch của bạn. Từ khoá ở đây là "giới hạn".

Một lần nữa, thiên kiến là một phần không thể tránh khỏi trong suy nghĩ và nhận thức của con người, và chúng ta chỉ có thể giảm thiểu ảnh hưởng của chúng đến kết quả của chúng ta ở một mức độ nào đó với tư cách là một trader.


Bạn có thể sử dụng các phương pháp như thiền định để nhận thức rõ hơn về những thiên kiến, suy nghĩ và cảm xúc vốn có của mình. Với nền tảng là một giáo viên dạy thiền, tôi thực sự quan tâm đến thiền định, và tôi nhận thấy rằng thiền có tác động rất lớn trong việc giúp chúng ta phát triển khả năng tự nhận thức và trưởng thành về cảm xúc.

Một cách khác để hạn chế vai trò của những thiên kiến trong quá trình giao dịch của bạn là áp dụng cách tiếp cận dựa trên quy tắc để giao dịch: "Nếu X xảy ra thì tôi sẽ làm Y"; "Nếu Y xảy ra thì tôi sẽ làm Z".

Bạn không cần phải có những quy tắc cứng nhắc cho mọi thứ - chỉ cần áp dụng quy tắc cố định khi có nhiều điều không chắc chắn và rủi ro tiềm ẩn, chẳng hạn như về quy mô vị thế, vị trí dừng lỗ và những gì bạn cần làm trong trường hợp có một khoảng gap bên dưới stoploss của bạn. Còn mục tiêu chốt lời hay thời điểm giao dịch, bạn có thể áp dụng các quy tắc mềm.

Tóm lại, bằng cách hiểu cách thức mà những thiên kiến nhận thức có thể ảnh hưởng đến các quyết định giao dịch của bạn, bạn có thể phát triển các chiến lược hiệu quả để giảm thiểu tác động của chúng và cải thiện lợi nhuận của mình.

Chỉ cần nhớ rằng, bộ não của chúng ta đã phát triển những thiên kiến này để đối phó với tình trạng quá tải thông tin và sự phức tạp của thế giới. Nhưng bằng cách kết hợp khả năng tự nhận thức với cách tiếp cận giao dịch dựa trên quy tắc, bạn có thể đưa ra quyết định sáng suốt hơn dựa trên các tiêu chí khách quan và gia tăng cơ hội thành công trong trading.


Đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà