Triết gia Epictetus và những bài học vượt thời gian mà trader chúng ta có thể ứng dụng

Triết gia Epictetus, tác giả của tác phẩm “The Art of Living” (Nghệ thuật sống) là một trong những đại diện vĩ đại nhất của Chủ nghĩa Khắc kỷ. Các Khắc kỷ gia tin rằng một người khôn ngoan là người không bị ảnh hưởng bởi cảm xúc tiêu cực mà sẵn lòng tuân theo quy luật tự nhiên.


Đối với Epictetus, sự hạnh phúc và thỏa mãn với cuộc sống của một người là hệ quả tự nhiên của hành vi đạo đức. Vì vậy, một cuộc sống hạnh phúc đồng nghĩa với một cuộc sống đạo đức. Bài viết này nêu bật một số bài học đáng nhớ nhất của Epictetus được biên soạn trong cuốn sách “Nghệ thuật sống” của ông, mà theo mình có một số ý nghĩa nhất định với anh em trader.

1. Biết những gì bạn có thể kiểm soát và những gì bạn không thể

Theo Epictetus, hạnh phúc và tự do chỉ có thể đạt được khi chúng ta hiểu rằng không phải mọi thứ đều nằm trong tầm kiểm soát của mình. Khi chúng ta muốn kiểm soát những thứ nằm ngoài tầm kiểm soát, chúng ta trở nên thất vọng, lo lắng và tìm lỗi.

Đối với trader, những thứ chúng ta có thể kiểm soát là:

• Kế hoạch vào lệnh, thoát lệnh;
• Kế hoạch quản lý vốn;
• Tâm lý;
• Thời điểm;
• …. (anh em điền thêm nhé)

Những thứ chúng ta không thể kiểm soát là:

• Giá;
• Xu hướng;
• Điều kiện vi mô, vĩ mô;
• …. (anh em điền thêm nhé)

Nếu anh em muốn kiểm soát giá, xu hướng thị trường, thì đó là điều không thể; và rõ ràng chúng ta sẽ phải trả giá đắt.

2. Làm chủ bản thân là mục đích thực sự của chúng ta

Khái niệm “tu dưỡng bản thân” phổ biến ở cả xã hội phương Đông và phương Tây cổ đại. Cũng giống như các nguyên tắc tâm linh của Phật giáo và Đạo giáo giảng về việc điều chỉnh tâm trí và thanh lọc tâm hồn để đạt được sự thăng hoa về tinh thần, Epictetus đã dạy các học trò của mình từ bỏ những thói quen có hại như lười biếng, hay quên hoặc sao nhãng… để lấy lại mục đích thực sự của họ trong cuộc sống.

Đối với trader, chúng ta phải làm chủ bản thân, cũng như tâm lý, cố gắng tạo các thói quen tốt và bỏ những thói quen xấu như nhồi lệnh khi đang lỗ, gồng lỗ, canh giá,...

Nhà triết học Hy Lạp giải thích rằng chúng ta có khả năng làm chủ bản thân khi trung thực với chính mình, biết rõ cả ưu điểm và khuyết điểm của mình. Khi đó, chúng ta sẽ lắng nghe tiếng gọi đặc biệt trong tâm, chúng ta sẽ tự nhiên phát triển vượt trội.

3. Tiếp cận cuộc sống như một bữa tiệc

Triết gia Hy Lạp giảng rằng hành vi của một người phải phản ánh đạo đức và phẩm giá của anh ta. Vì vậy, ông khuyến khích các học trò của mình tránh xa hoa lãng phí và tự kiềm chế bản thân. Để truyền đạt bài học này, Epictetus đã so sánh cuộc sống với một bữa tiệc. Khi thức ăn được phục vụ, một người nên tự lấy cho mình phần vừa phải. Khi một món ăn đi qua, anh ta nên thưởng thức những gì đã có trên đĩa. Và nếu món ăn vẫn chưa đến, anh ta nên kiên nhẫn chờ đến lượt mình.

Đối với trader, chúng ta cũng phải cần kiên nhẫn chờ “đến lượt”, có nghĩa là thị trường bắn ra các tín hiệu rằng cơ hội đã đến mà không FOMO hay phá bỏ quy tắc. Mặc dù sẽ có lúc chúng ta sai, nhưng chúng ta luôn có cơ hội để sửa sai phía trước. Còn nếu bạn thành công, cũng hãy đừng phung phí tiền bạc, mà nên để tích luỹ chúng làm vốn và tận dụng sức mạnh lãi kép.

4. Đổ lỗi là vô nghĩa

Epictetus cho rằng chúng ta không bị ảnh hưởng bởi các sự kiện mà bởi cảm xúc và phản ứng của chúng ta đối với sự kiện đó. Các tình huống phát sinh chỉ đơn giản là bản chất của chúng, và chúng ta bị ảnh hưởng thế nào là do suy nghĩ của chúng ta quyết định. Vì vậy, khi chúng ta gặp thất bại, nản lòng hoặc thất vọng, chúng ta không nên đổ lỗi cho ai ngoài thái độ của chính mình.

Tương tự, chúng ta không nên đổ lỗi cho thua lỗ của bản thân cho bất kỳ ai ngoài thái độ và cách làm việc của bản thân.

5. Không có gì thuộc về chúng ta

Nhà triết học Khắc kỷ tin rằng không có gì thực sự là của chúng ta và mọi thứ chúng ta sở hữu cuối cùng sẽ trở về nơi nó đến. Ví như một đứa trẻ đã qua đời có thể được coi là sự trở về nơi xuất phát của sinh mệnh chứ không phải là sự mất mát.

Tương tự, với trader, việc được mất là lẽ thường tình, chúng ta không nên vì lỗ mà đau buồn, vì được mà chủ quan. Hãy xem sự hài lòng và lòng biết ơn là những đức tính cần thiết của một trader giỏi.