Cuộc họp FOMC đầu tiên năm 2024: Có thứ còn quan trọng hơn cả quyết định lãi suất!

Cục Dự trữ Liên bang (FED) sẽ công bố quyết định chính sách tiền tệ vào thứ Tư ngày 31/1 giờ Mỹ - tức rạng sáng Thứ Năm giờ Việt Nam - và các nhà đầu tư chờ đợi những gì FED nói về việc cắt giảm lãi suất có thể xảy ra. Tuy nhiên có một thứ còn quan trọng hơn mà các nhà đầu tư nên chú ý, đó là thắt chặt định lượng (QT).

Khi nói đến việc cắt giảm lãi suất, nhà đầu tư không nên kỳ vọng nhiều. Fed dự kiến sẽ giữ lãi suất chính sách ổn định trong cuộc họp sắp tới, với công cụ theo dõi lãi suất của CME chỉ ra 97% khả năng. Những gì Chủ tịch Jerome Powell nói về khả năng cắt giảm lãi suất vào tháng 3 sẽ rất quan trọng, nhưng những gì Fed nói về thắt chặt định lượng thậm chí còn quan trọng hơn trong lần họp này vì đây cũng là công cụ chính của FED trong việc kiểm soát lạm phát.




Hoạt động QT đã được thực hiện trong một thời gian, FED đã rút hàng tỷ USD khỏi hệ thống tài chính kể từ tháng 6 năm 2022, nhưng giờ đây họ đang nghĩ đến việc làm chậm lại tốc độ. Trong cuộc họp tháng 12, một số quan chức thấy việc bắt đầu thảo luận về việc giảm tốc này là “thích hợp”. Cuộc họp vào ngày 30-31 tháng 1 có thể cung cấp thêm thông tin chi tiết về tiến trình giảm tốc này vì một lý do chính đáng, Fed đang cố gắng tránh lặp lại những gì đã xảy ra vào năm 2019, khi sự kết thúc của QT tạo ra tình trạng hỗn loạn trên thị trường trái phiếu lan rộng khắp hệ thống tài chính.

Đây là tất cả mọi thứ bạn cần biết trước cuộc họp đầu tiên của FED trong năm nay.

Thắt chặt định lượng là gì?

Bảng cân đối kế toán của Fed bao gồm các tài sản như Kho bạc và chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp. Khi FED mua thêm tài sản đồng nghĩa với việc bơm thêm tiền vào hệ thống ngân hàng và từ đó tăng thêm tính thanh khoản cho nền kinh tế. Nhiều tiền hơn sẽ thúc đẩy nền kinh tế, tăng cho vay và giảm lãi suất. Hành động được gọi là ‘nới lỏng định lượng’ (QE) này đã được sử dụng trong cuộc khủng hoảng năm 2008 và sau đó được áp dụng lại trong đại dịch Covid-19. Bảng cân đối kế toán của Fed cuối cùng đã tăng vọt lên gần 9 nghìn tỷ USD.

Bây giờ, Fed đang đảo ngược việc mua trái phiếu và thu hẹp bảng cân đối kế toán. Nhưng thay vì bán tài sản, họ lại chọn cách để khoản nợ trị giá 95 tỷ USD đáo hạn hàng tháng mà không tái đầu tư. Nếu Fed không giữ tài sản trên bảng cân đối kế toán, điều đó sẽ làm giảm bảng cân đối kế toán. Tuy nhiên việc thắt chặt định lượng đã được thử nghiệm gần đây vào năm 2017 nhưng không có kết quả tốt đẹp.

Tại sao nhà đầu tư nên quan tâm đến hoạt động QT của FED?

Các nhà kinh tế tại Fed trong một nghiên cứu năm 2022 ước tính rằng việc giảm tài sản khoảng 2,5 nghìn tỷ USD trong nhiều năm tương đương với việc tăng lãi suất chính sách lên hơn nửa điểm phần trăm. Cho đến nay, Fed đã cắt giảm khoảng 1,3 nghìn tỷ USD tài sản tính đến ngày 24 tháng 1. Bất kỳ mức lãi suất nào cao hơn do QT đều xuất phát từ việc thắt chặt đã xảy ra do lãi suất tăng 5,25 điểm phần trăm kể từ tháng 3 năm 2022.

Chủ tịch Fed Jerome Powell lưu ý vào ngày 1 tháng 11 rằng thắt chặt định lượng cũng góp phần làm tăng lợi suất dài hạn. Mặc dù khó có thể định lượng chính xác sự đóng góp của QT, nhưng lợi suất cao hơn sẽ làm giảm giá trị danh mục đầu tư của nhà đầu tư, tăng chi phí nhà ở và khiến cho việc cho vay trở nên khó khăn hơn.

Nó còn tác động gì nữa?

Hoạt động thắt chặt định lượng của Fed cũng khiến nhiều khoản nợ chính phủ đổ vào tay các nhà đầu tư tư nhân như ngân hàng, quỹ phòng hộ, đại lý môi giới và quỹ thị trường tiền tệ hơn khi FED rút lui khỏi việc nắm giữ nợ công. Quá trình này có nguy cơ làm cạn kiệt lượng tiền mặt dự trữ mà các ngân hàng đang có tại Fed. Nếu những khoản dự trữ đó giảm xuống đủ thấp, nó có thể phá vỡ thị trường tài trợ (funding).

Tuy nhiên, cho đến nay, đó không phải là vấn đề. Dự trữ ngân hàng ở mức 3,49 nghìn tỷ USD, tăng 16% so với năm ngoái. William English, giáo sư Yale và cựu quan chức Fed, cho biết có thể cuộc khủng hoảng ngân hàng vào mùa xuân năm ngoái đã dẫn đến việc các ngân hàng quyết định nắm giữ nhiều dự trữ hơn tại Fed.

Barry Knapp, người sáng lập Ironsides Macro Economics, cho biết các ngân hàng cũng có thể đang phản hồi đề xuất của Phó Chủ tịch Fed Michael Barr về việc tăng yêu cầu về vốn và họ có thể lo ngại. Tổng hợp lại, chúng chỉ ra rằng các ngân hàng đang tự đặt mình vào thế phòng thủ.

Khi nào hoạt động QT kết thúc?

Thông tin liên lạc của Fed trong tháng này chỉ ra sự chậm lại, mặc dù mốc thời gian không rõ ràng. Citibank và Morgan Stanley đều dự đoán sự chậm lại sẽ bắt đầu vào tháng 6, Citi dự kiến nó sẽ kết thúc vào cuối tháng 12, trong khi Morgan Stanley cho rằng nó sẽ hoàn thành vào đầu năm 2025.

Trước khi giảm tốc, FED có thể sẽ công bố khuôn khổ và truyền đạt các kế hoạch điều hành thị trường. Khả năng của NHTW trong việc chọn thời điểm thích hợp để giảm tốc độ và dừng lại là điều tối quan trọng—và cuộc họp tuần này của FOMC có thể cho thấy những manh mối.

Tại sao Fed cần phải cẩn trọng với QT?

Lần giảm bảng cân đối kế toán gần đây nhất diễn ra là từ tháng 10 năm 2017 đến tháng 8 năm 2019 - và cuối cùng nó đã làm tổn hại hệ thống tài chính. Tiền mặt bị rút khỏi các ngân hàng sau khi một loạt doanh nghiệp gấp rút nộp thuế hàng quý trước thời hạn vào ngày 16 tháng 9 năm 2019.

Cùng thời điểm đó, Bộ Tài chính cũng được lên kế hoạch giải quyết nợ - hay nói cách khác là biến một lượng tiền mặt khác thành chứng khoán. Kết quả là gì? Tổng lượng dự trữ ngân hàng vào tháng 9 năm 2019 đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm, giảm xuống dưới 1,4 nghìn tỷ USD, tương đương 7% tổng sản phẩm quốc nội. Chi phí vay của các tổ chức đạt mức cao kỷ lục. Fed đã vào cuộc để tăng thêm thanh khoản. Kết quả đó cho thấy Fed có thể đã rút nhiều tiền mặt hơn mức cần thiết.

Mark Cabana, người đứng đầu Chiến lược lãi suất tại BofA, cho biết: “Hãy nói rõ rằng sự cố repo năm 2019 là do FED gây ra vì họ đã rút rất nhiều thanh khoản dư thừa khỏi hệ thống, không biết chính xác điểm dừng sẽ ở đâu”.

Fed có chú ý đến điều này?

Tất nhiên là có! Chủ tịch FED đã đề cập đến sự thất bại năm 2019 vào ngày 21 tháng 6 năm 2023, trong phiên điều trần trước Quốc hội: "Đột nhiên nguồn dự trữ khan hiếm và FED không thấy điều đó sẽ lặp lại, chúng tôi đang có nguồn dự trữ dồi dào, cộng với một khoản đệm,” ông nói.

Quyết định về QT lần này có thể phụ thuộc vào chương trình repo đảo ngược qua đêm (RRP), nơi các quỹ thị trường tiền tệ và các quỹ khác gửi tiền mặt dư thừa để kiếm lãi ngắn hạn từ Fed—một thước đo tốt về thanh khoản dư thừa ở Hoa Kỳ. Hiện ở mức 571 tỷ USD, nó đã giảm mạnh so với mức đỉnh 2,6 nghìn tỷ USD khoảng một năm trước.

Các chiến lược gia và nhà kinh tế của Phố Wall cho biết các tổ chức đang thoát khỏi RRP do lãi suất hấp dẫn hơn được đưa ra trên tín phiếu Kho bạc; một khoản nợ chính phủ ngắn hạn 4 tuần gần đây đã đưa ra lãi suất đầu tư hàng năm là 5,390%, trong khi RRP chỉ là 5,30%.

Thách thức cho FED và cho cả thị trường!

Sự gián đoạn ngắn hạn nhưng mạnh mẽ đối với thị trường tài trợ vào năm 2019 đặt ra một thách thức lớn cho FED: Không có cách nào dễ dàng để vạch ra một giới hạn nới mà mức dự trữ ngân hàng có thể gây căng thẳng thị trường tài chính.

Matthew Raskin, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu lãi suất tại Hoa Kỳ của Deutsche Bank, cho biết: “Có rất nhiều điều không chắc chắn về mức dự trữ mà [Fed] đề cập là "dồi dào". Không ai thực sự biết nó ở đâu.”

Đó chỉ là một sự không chắc chắn nữa về chính sách tiền tệ mà các nhà đầu tư sẽ phải đối mặt.