[Kiến thức PTCB] Tại sao các Ngân hàng Trung ương liên tục mua - bán vàng? Mục tiêu của họ là gì?

Các ngân hàng trung ương (NHTW) đã mua một lượng vàng đáng kinh ngạc trị giá 70 tỷ đô la vào năm 2022 - nhiều nhất kể từ năm 1950 - do sự bất ổn về kinh tế vĩ mô và địa chính trị gia tăng đã thúc đẩy các chính phủ tích trữ kim loại quý này.

Và trong khi một số tổ chức, đặc biệt là từ Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ, đã bán một lượng nắm giữ của họ trong quý 2, thì các yếu tố thông thường đằng sau việc mua hàng của ngân hàng trung ương (như để chống lạm phát hoặc quản lý biến động tiền tệ) có thể vẫn tồn tại trong tương lai gần.

Các NHTW mua “tài sản trú ẩn ưa thích” này bởi nó giữ được giá trị so với các loại tiền tệ biến động hoặc giá trái phiếu giảm. Đồng thời, các nhà đầu tư không cần phải dựa vào bất kỳ tổ chức phát hành hoặc chính phủ cụ thể nào để giao dịch.

Với cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, thị trường tài chính biến động và bất ổn kinh tế gia tăng đã thúc đẩy các NHTW mua 1.136 tấn vào năm 2022, mức cao nhất trong 73 năm, theo Hội đồng Vàng Thế giới. Trung Quốc dẫn đầu xu hướng này, được thúc đẩy bởi nhu cầu ngày càng tăng của nước này trong việc tách mình ra khỏi đồng đô la Mỹ trong bối cảnh căng thẳng chính trị gia tăng với Washington.


Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã tăng dự trữ lên 2.076 tấn từ tháng 12 đến tháng 5, bổ sung vào danh sách các NHTW đã tăng dự trữ như Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Singapore.

Tuy nhiên, khi lo ngại về suy thoái kinh tế hậu COVID xuất hiện, Trung Quốc bắt đầu giảm động thái mua vào mùa xuân, một phần để tài trợ cho chương trình kích thích sắp tới nhằm vực dậy nền kinh tế đang sa sút của nước này. Thổ Nhĩ Kỳ đã làm theo, bán 160 tấn từ tháng 3 đến tháng 5, theo Hội đồng vàng thế giới (WGC). Điều này xảy ra sau khi lạm phát tăng vọt đã thúc đẩy người tiêu dùng mua kim loại quý này, buộc Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ phải cắt giảm lượng vàng nắm giữ trong khi hạn chế nhập khẩu vàng để kiềm chế thâm hụt tài khoản vãng lai ngày càng tăng.

Mua, bán và rồi lại mua

Thổ Nhĩ Kỳ đã làm nổi bật tính chất hay thay đổi của các chính sách giao dịch vàng của NHTW với những động thái vào tháng 6, tăng dự trữ thêm 11 tấn, đưa con số tổng lên mức 440 tấn, theo WGC.

Việc mua bán liên tục xuất phát từ nhu cầu giải quyết tình trạng lạm phát tăng cao cùng với cuộc khủng hoảng tài chính sâu sắc đã khiến đồng lira rơi vào tình trạng khó khăn. Trong bối cảnh không chắc chắn như vậy, các nhà đầu tư đã đổ xô tích trữ vàng, buộc các quan chức phải cấm nhập khẩu vàng để hỗ trợ đồng lira.

Trường hợp tiếp theo là Nga.

Nước Nga đã tích luỹ vàng thỏi trong năm vừa qua với lượng nắm giữ tăng vọt lên 1 triệu ounce đến tháng 3 theo số liệu họ công bố gần đây. Động thái này đã giúp ngân hàng tránh được các biện pháp trừng phạt của phương Tây liên quan đến cuộc xâm lược Ukraine và tăng lượng nắm giữ của ngân hàng lên 74,9 triệu ounce.

Jeff Grills, người đứng đầu bộ phận nợ thị trường mới nổi tại Aegon Asset Management, cho biết: “Vàng khó bị đóng băng về mặt chuyển động hơn nhiều so với các tài sản lưu động như tiền tệ”. Nga đã sử dụng nó để bán dầu cho Trung Quốc và các nước khác trong bối cảnh bị áp đặt lệnh cấm bán dầu của châu Âu.

Nhu cầu đa dạng hoá tài sản

Trong khi đó, các ngân hàng ở thị trường mới nổi đã mua vàng để đa dạng hóa tài sản khỏi đồng đô la đang yếu đi vì vàng có thể đổi ra bất kỳ loại tiền tệ nào khác.

Tất nhiên, sự bảo vệ khỏi những cú sốc địa chính trị và kinh tế cũng là một lý do khác khiến các NHTW mới nổi và phát triển mua vàng. Theo WGC, có 8 NHTW đã tăng mua vàng trong tháng 5, dẫn đầu là Ba Lan, Trung Quốc, Singapore, Nga, Iraq, Ấn Độ, Cộng hòa Séc và Cộng hòa Kyrgyzstan.

Joseph Cavatoni, chiến lược gia thị trường tại Mỹ của WGC, cho biết các quốc gia mới nổi đang phải đối mặt với những yếu tố bất lợi và sẽ tiếp tục tích trữ vàng trong tương lai gần và trung hạn. Một cuộc khảo sát gần đây cho thấy các tổ chức này rất quan tâm đến việc tích lũy kim loại này để ngăn chặn các rủi ro chính trị và tiền tệ kéo dài, chẳng hạn như những rủi ro xuất phát từ cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Cavatoni lưu ý: “Các ngân hàng này đã nhìn thấy lợi ích của việc đa dạng hóa, có nhiều tự do và an toàn hơn để bán tài sản không bị cản trở nhằm tăng dự trữ của họ tại bất kỳ thời điểm nào trong lịch sử”.

Ông cũng hy vọng các giao dịch mua của Trung Quốc sẽ tăng dần trong năm tới vì quốc gia này có nhiều dư địa để tăng dự trữ, vốn đứng sau Hoa Kỳ – quốc gia nắm giữ nhiều nhất với 8.133 tấn – tiếp theo là Đức, với 3.354 tấn.

Triển vọng như thế nào?

Vàng vẫn là một giao dịch phổ biến đối với những người muốn quản lý rủi ro về giá. Khối lượng giao dịch hợp đồng tương lai Micro Gold tại CME Group – hợp đồng bằng 1/10 quy mô của hợp đồng tương lai vàng tiêu chuẩn – đã tăng 68% trong quý 2 so với cùng kỳ năm trước.

Quyền chọn vàng hàng tuần, một hợp đồng ngắn hạn cung cấp cho các nhà giao dịch độ chính xác cao hơn xung quanh các sự kiện thị trường, cũng tiếp tục chứng kiến giao dịch gia tăng. Khối lượng giao dịch trung bình hàng tuần, hàng ngày đến tháng 6 tăng 32% so với năm 2022.


Trong khi đó, giá vàng - tăng tới 5.400% kể từ năm 1970 - có thể tăng trong những tháng tới, theo Bloomberg Intelligence và Saxo Bank. Lý do cho nhận định này của họ là bởi triển vọng kinh tế toàn cầu và Mỹ ngày càng xấu đi và kỳ vọng răng thị trường cổ phiếu sẽ giảm trong bối cảnh thắt chặt chính sách.

Mike McGlone, Chiến lược gia vĩ mô cấp cao của BI cho biết: “Sự tích lũy của ngân hàng trung ương và khả năng suy thoái kinh tế toàn cầu, sau giai đoạn tăng lãi suất mạnh mẽ nhất từ trước đến nay, có thể tạo tiền đề cho vàng tiến tới mức 2.357 bảng Anh hoặc khoảng 3.000 USD/ounce”.

Tuy nhiên cũng có những quan điểm trái chiều, như Cavatoni, ông nói rằng vàng thỏi phải đối mặt với những thách thức đáng kể trong ngắn hạn để đạt được mức cao đó. “Còn một chặng đường dài để vàng tiếp cận mức giá 3,000 USD khi xét đến việc chúng ta vẫn đang phải chịu áp lực đáng kể về giá do chính sách tiền tệ của Hoa Kỳ. Chúng ta vẫn còn một khoảng thời gian để đánh giá xem lãi suất sẽ ổn định ở đâu và nền kinh tế sẽ hạ cánh như thế nào, và cũng lưu ý rằng chúng ta đang thấy nhiều hơn tín hiệu về một thế giới đang rơi vào suy thoái.”

Chiến lược gia này cho biết thêm, một số yếu tố rủi ro khiến các nhà đầu tư điên cuồng mua vàng, chẳng hạn như tình trạng hỗn loạn của hệ thống ngân hàng trong năm nay, cũng đang suy giảm và nó đã gây thêm áp lực lên giá.

“Cú hạ cánh” của nền kinh tế Mỹ sẽ rất quan trọng

Cuối cùng, số lượng và thời điểm các nhà đầu tư tiếp tục mua vàng sẽ phụ thuộc vào diễn biến của nền kinh tế Hoa Kỳ và toàn cầu bởi chính sách tiền tệ của FED và các NHTW khác sẽ xoay quanh điều này.

Ed Moya, nhà phân tích thị trường cao cấp tại nhà nghiên cứu FX Oanda, dự đoán nền kinh tế Anh và châu Âu sẽ kém hiệu quả trong năm nay trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng ngày càng trầm trọng khiến giá điện tăng vọt. Trên thực tế, IMF dự đoán tổng sản phẩm quốc nội của Anh sẽ giảm 0,3% trong năm nay so với mức tăng 4% vào năm 2022.

Moya cũng dự đoán rằng Hoa Kỳ sẽ chuyển sang giai đoạn tăng trưởng âm trong quý IV và rơi vào suy thoái trong nửa đầu năm 2024. Ông nói thêm rằng cần phải có một cuộc suy thoái chứ không phải cú hạ cánh mềm để có thể chế ngự được lạm phát tại Mỹ.